Over boeren zijn veel spreuken gemaakt. Deze als in de titel had ik nog nooit eerder gehoord. Waar slaat deze zegswijze op? Moeten we boeren dan vergelijken met een gladde kikker? Nee, integendeel. Zijn boeren een luiddruchtig en actiebereid volk? Nee ook weer integendeel. Boeren hebben een heel eigen problematiek. Zij worden sinds mensenheugenis uitgebuit en toch kan de boer de situatie steeds weer overleven. Boeren zijn van oudher zeer creatief. Wanneer u de kans krijgt om over een boerenerf te lopen, iets wat een steeds schaarser goed aan het worden is, dan kunt u vaak met eigen ogen zien welke creatieve oplossingen voor de alledaagse zaken gevonden worden. Het erf puilt hier van uit als het ware. Vaak wordt er veel geknutseld met allerlei technische zaken. De boer moet het vaak allemaal zelf doen anders lopen de kosten dramatisch uit de hand.
Nu hebben we juist de kern van dit betoog te pakken. Voor de boer stijgen de kosten alsmaar, net als voor iedereen trouwens. De prijzen van de landbouwproducten die in de winkel liggen stijgen wel aanzienlijk. Het lijkt wel dat ieder jaar de prijsschommelingen die zo gewoon zijn voor deze vaak seizoensgebonden producten blijven steken in hun neerwaartse beweging.
Dat de prijzen in de winkel steeds maar stijgen zegt niets over een eventueel stijgend inkomen voor de boer. De marges worden vetter, net als de commissionairs trouwens. De distributiekosten stijgen ook in razend tempo. We willen alles toch ‘just in time’ geleverd hebben? De meeste vrachtwagens die rondrijden zijn hierdoor half vol. Let u maar eens op wanneer u weer eens op de snelweg in de file staat.
Vaak worden de producten individueel verpakt. Ijsbergsla bijvoorbeeld wordt per stuk verpakt. Mag ook wel voor € 1,50 per krop.
De boer ziet zijn inkomen steeds maar slinken en hij zal dus een efficiencyslag moeten voeren waar menig groot bedrijf jaloers op zou moeten zijn. Dit spel houdt een keer op. de boer heeft zich al gespecialiseerd, die hoeveelheid werk is maximaal geworden. Hij kan het nèt nog alleen af. Onder alleen verstaan we, samen met zijn vrouw en eventueel kinderen. Als al deze maatregelen niets uithalen dan gaat de efficiencyslag een heel andere kant op. Namelijk naar de creatieve methodiek. Noem het maar gerust goedbedoelde zwendel. Tot dergelijke zaken is ieder mens in staat als het water tot aan de lippen staat. Een kat in het nauw maakt rare sprongen zeg ik dan maar.
Wat kan een boer verder tegen dit uitknijpgedrag doen? Het enige antwoord is: zichzelf organiseren. Niet in een of andere lamme koffieleuterige organisatiestructuur als de LTB, KNLTB en ATB en noem ze maar op. Nee, zij moeten hoognodig een OPEC-achtige kartel oprichten. Dan moet u eens zien, dan vliegen de prijzen omhoog. Als er zorgvuldig gepland wordt met de productie en daarbij ook nog goede opslagtechnieken weet te ontwikkelen dan is het ideale recept voor een goede prijsvorming geboren.
Ik zie het al helemaal voor me. De boeren die in Wenen vergaderen. Oh nee, daar vergadert het OPEC al. Laten we een iets betere locatie zoeken. Monaco! Iedereen die in is voor een gokje kan zich daar vertonen, waarom de boeren niet?
Dan zal blijken dat de kruiwagen gevuld is met zeer goed georganiseerde, hardwerkende maar vooral goklustige en vooral luidkwakende en misschien gladde kikkers.
Veel succes met het hamsteren van aardappelen, groenten en fruitsoorten!
IJsbrand Velzeboer