Ja, straks is dit allemaal mogelijk dankzij de opwarming van de aarde.

De commerciële tabaksteelt is begin 17e eeuw in Europa opgekomen. Het eerst in Nederland en Engeland zo tussen 1610 en 1620, later o.a. in Frankrijk en Duitsland. Begin 1900 is deze teelt in Nederland een zachte dood gestorven.

Het waren de ‘Virginia’ type tabaksplanten die ongeveer een meter hoog kwamen. De tropische gebieden hebben deze teelt grotendeels overgenomen vanwege het hogere rendement, goedkope arbeidskrachten en vooral het warmere klimaat. Hierdoor kan men de zwaardere tabakssoorten telen. Zeg maar de tabakssoorten bestemd voor de Sigaren, met iets meer teer.

De tabak werd oorspronkelijk in Zuid-Amerika geteeld en verkocht aan handelaren uit Nederland, Engeland, Spanje en Portugal, maar aangezien Spanje hun handelsmonopolie in hun machtsgebied niet aangetast wilde zien, werden er maatregelen getroffen om de handel door andere landen ongedaan te maken. Hierdoor werd de aanvoer van tabak verstoord en probeerde men in Europa de tabak te telen. De eerste tabaksteelt komt voor ca 1610 in Veere en ca 1615 in Amersfoort. De tabaksteelt verspreidt zich verder over de Veluwe en komt later in de Betuwe voor (1654 in Elst (OB), 1676 in Bemmel). Het telen van tabak was iets geheel nieuws in de landbouw en kon zich zo goed verbreiden omdat de vraag naar tabak groot was, waardoor de telers er, ondanks de risico’s, goed aan konden verdienen. Men was in Nederland echter sterk afhankelijk van de weersomstandigheden tijdens de groei. Dit bepaalde mede de hoeveelheid en de kwaliteit. Tabak heeft tussen planten en oogsten een periode van 90-120 vorstvrije dagen nodig. Daarna moet het dan nog gedroogd worden. Tabak werd in eerste instantie in de koude grond gezaaid, meestal rond half april. Met de huidige klimaatverschuiving zoals wij die dit moment mee mogen maken dan kunnen we alleen maar vaststellen dat de vorstvrije dagen dicht tegen de 300 aan lopen. De Elfstedentocht kunnen we dan helemaal vergeten!

Tabak is een gewas uit de familie van de nachtschaden en is bekend geworden onder het geslacht Nicotiana. Vaak zijn de nachtschadeachtigen succesvolle landbouwgewassen. Denk maar eens aan de aardappel- en tomatenteelt. Dus waarom niet aan de tabak?

De bekendste tabakssoorten zijn de Nicotiana Tabacum en de Nicotiana Rustica. De oorsprong van tabak ligt in Zuid Amerika waarvandaan, na de ontdekking door Columbus in 1492, deze plant door Spanjaarden en Portugezen naar Europa werd meegenomen. In eerste instantie komt de plant rond 1550 als geneeskrachtig kruid of als sierplant alleen voor in botanische tuinen in Europa, waaronder ook Nederland. In Zuid- en Midden Amerika wordt de plant dan reeds door de indianen geteeld. De Spanjaarden en Portugezen leerden het verbouwen van de tabak van de Indianen en brachten de tabaksbladen naar Europa. De Franse gezant in Portugal, Jean Nicot, zond in 1560 zaad en delen van de plant met instructie voor de teelt en de toepassing als geneesmiddel naar Frankrijk. Naar hem werd de plant enkele jaren later al genoemd. Dit was de Nicotiana Tabacum. Toch wel aardig van ons om deze man zijn naam te gebruiken als aanduiding van de uiterst verslavende stof nicotine.  Tja ik zie het al voor mij: Als u verslaafd bent aan het lezen van deze columns dan heeft u teveel ‘IJsbrandine’ binnengekregen… Giller!

De Braziliaanse Indianen gebruikten de tabaksbladeren als rookmiddel en de zeelui namen dit gebruik over. In een opgerold palmblad deden ze gedroogde, fijngemaakte tabaksbladen in en staken deze aan, waarna ze de rook inzogen. Pruimtabak schijnt pas na 1660 meer in gebruik gekomen te zijn. De werking van de tabak was ook al heel vroeg bekend, gezien de vermeldingen : ‘het vervult velen met zoveel vreugde en plezierig verlies van zinnen, dat zij er beslist niet buiten kunnen en zich er geen ogenblik van kunnen onthouden. het schijnt hen te verkwikken en dronken te maken’. Het wordt aangeduid als even gevaarlijk als opium en bilzekruid. Bilzekruid is nog steeds in Nederland volop te vinden, voornamelijk op afvalstortplaatsen andere rommelige hoekjes. Het lijkt op  een omhulsel van een kastanje. Bilzekruid is veel sterker, gevaarlijker en hallicunerender dan bijvoorbeeld hennep.

Aanvankelijk was het roken van tabak geen geaccepteerde bezigheid. Het werd beschouwd als ‘druggebruik’, iets wat fatsoenlijke mensen en rechtgeaarde christenen niet behoorden te doen. Roken werd dan ook door kerkelijk en wereldlijk gezag sterk afgekeurd. Maatregelen om het roken tegen te gaan waren bv. kerkelijke censurering, ontzegging van het avondmaal en excommunicatie maar er waren ook strenge lichamelijke straffen als geseling, afsnijden van neus en zelfs de doodstraf! (Dan zijn de anti-rook campagnes tegenwoordig wat vriendelijker). De tegenstand uit religieuze motieven komt voort uit het feit dat het roken door de heidense indiaanse priesters gedaan werd om in trance te geraken. Een ware christen mocht daarom geen tabak gebruiken!
 

Ik ben van mening dat de Nederlandse boeren serieus naar de tabksteelt moeten kijken. Het zal een welkome afwisseling vormen van de saaie velden snijmais, suikerbieten en aardappelen.

Het zal een van de weinige zegeningen zijn van het effect van de opwarming van de aarde. In Limburg en zelfs in Noord Nederland probeert men krampachtig al wijndruiven te telen. Aangelokt natuurlijk door de onbeschoft hoge winstmarges die op dergelijke gefermenteerde landbouwproducten behaald kunnen worden.

‘Op 22 april 2004 is de EEG steun voor tabak, olijven en katoen hervormd’ lees ik in de krant. Met andere woorden de subsidies voor die boeren vliegen omlaag. Eindelijk het mes in de onzinnige en vooral marktverstorende subsidies. Eindelijk krijgt de boer de echte prijzen voor zijn producten. Hij zal moeten blijven vechten voor zijn eigen marges dat wel. Maar de boeren zullen zich ongetwijfeld gaan organiseren.

Het klinkt raar. Terwijl de steun wegvalt dan moet men juist tabak en wat mij betreft olijven in Nederland gaan verbouwen. Toch moet het mogelijk zijn. De teeltrendementen die de geschoolde Hollandse boer weet te behalen compenseren de klimaatverliezen ruimschoots. Nergens is de landbouw zo goed en slim gemechaniseerd als in Nederland. Nergens is de boer zo deskundig als bij ons. Ja dat zult u niet zeggen als u voor de zoveelste keer in een slakkengangetje achter een stinkende en vooral nadruipende giertankwagen rijdt…

Omschakeling naar deze ‘Mediterrane’ teelt heeft nog een ander belangrijk voordeel. Namelijk de eeuwige monocultuur in de lanbouw wordt een beetje doorbroken. Niets is gevaarlijke dan het hebben van een monocultuur. Als ergens een ziekte uitbreekt dan grijpt deze zich razendsnel om zich heen. We zien het jaarlijks bij de griepuitbraken in de dichtbevolkte bevolkingscentra en vooral in Nederland. Binnen een week hebben de Groningers en Limburgers te maken met dezelfde griepgolf.

En mocht u toch weer een grieperig gevoel hebben, steek dan voor die ene keer een echte peuk op.

Nee, een echte Hollandse ‘polderpeuk’ gerold in een aardappelblad!