Het werk op een kotter is redelijk zwaar. Het werk op een Urker kotter is gewoon ruig. De maaltijden zijn ook aardig ruig te noemen. Het mag duidelijk zijn dat de vissers zich niet onderwerpen aan culinaire hoogstandjes zoals gepocheerde kwarteleitjes in een feuilleté gevuld met een zalmmousse.

Het eten aan boord moet aan drie basisvoorwaarden voldoen:

1. Veel
2. Lekker
3. Snel

                   

‘Weet je Ijsdinges, ik zou best eens een beetje willen afvallen, sinds ik op de brug zit lijk ik wel dicht te groeien’ bromde de schipper Jan de Boer mij een keer toe.

‘Kan jij niet eens wat opschrijven voor mij?’

Nu is het niet mijn bedoeling om een schipper om te bouwen tot een magere lat. Dat vind ik niks. Dat zou sterk gezagondermijnend werken naar mijn idee. Ik moet er niet aan denken om een of andere magere spijker aan het roer te zien staan die zich aan het stuurwiel vast moet klemmen als de deur van de stuurhut open gaat.. Stel je voor dat de schipper met een piepende stem zijn matrozen toespreekt als hem iets dwars ligt. Of een vrouwelijke schipper die een standaardverhaal uit de Libelle voorleest…

Moet er niet aan denken.

Gelukkig heb ik het getroffen.

 

Het was mij niet eens opgevallen dat Jan bovenmaats was.

Toch kan het best wel eens goed zijn om het kotterdieet eens nader onder de loep te nemen.

 

Het ontbijt

Een grote pan met redelijk zacht gekookte eieren staat op tafel samen met een schaal gefrituurde plakjes Smac. Witbrood met margarine en pindakaas en jam als broodbeleg.

Daarnaast een stuk jonge kaas waar iedereen naar behoefte een plak vanaf sneed.

Als drank sinaasappelsap, thee en uiteraard veel koffie.

 

Warm eten

Traditioneel wordt er tussen de middag warm gegeten maar aan boord wordt er ook ’s avonds warm gegeten als het werk het toelaat.

Opvallend was dat er weinig vis gegeten werd, schouderkarbonade en speklappen daarvoor in de plaats.

 

De tussendoortjes

Als het druk is leeft men van koffie. Er staat een Bravilor pot de hele dag op de warmhoudplaat en af en toe wordt een nieuw brouwsel gemaakt. Bij zware zeegang is niet eens een ongevaarlijk karwei, vooral als je op je sokken door de kombuis schuifelt. Maar gelukkig staat de koffiekan zeevast verankerd met een hulplijn op de warmhoudplaat.

Als de tijd het toelaat wordt er snel een bakkie met koek gedaan bijvoorbeeld wanneer de fly shootlijnen binnengehaald worden. Dit duurt snel een half uur totdat het belsignaal vanaf de bug gegeven wordt. Verder wordt er weinig tussendoor ‘gesnackt’.

 

Hoeveel eten heeft een mens nodig?

Matrozen kunnen gerust 3.000 kcal per dag innemen en personen met een zittend beroep zoals de schipper zijn met 2.200 kcal ruimschoots gevuld.

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat iedereen aan boord calorieën gaat tellen maar hier zijn enkele simpele regels.

Het ontbijt mag gerust stevig zijn, vier boterhammen met beleg en een ei met een glas drinken. Het warme middageten met aardappelen, jus, lapje vlees (vis is beter) en groenten. Het avondeten, net als het ontbijt als er brood gegeten wordt met een kop soep erbij en een toetje. Als de porties ruim bemeten zijn komt men snel op 3.000 kcal.

Bij iedere maaltijd neemt de schipper een schep of boterham minder dan zijn matrozen.

Het gemene zit hem vaak in de extra’s. Een Snickersreep van 60g bijvoorbeeld bevat al ruim 300 kcal. 10% van de dagelijkse behoefte aan energie. Chocolade bevat nog meer energie per 100g.

 

Hoe val je het snelst af?

Gewoon niet eten, na 4 weken ben je dan op het ideale kistgewicht beland. Dat is een extreem voorbeeld maar zo lang kan de mens het uithouden zonder voeding, wel water. Alle lichaamsfuncties zijn dan terminaal beschadigd met desastreuze gevolgen van dien.

Afvallen doe je in principe hooguit in het dubbele tempo als de toename van gewicht destijds is geweest. Je kunt het wel iets versnellen maar voorkomen moet worden dat het lichaam in de ‘hongermodus’ terechtkomt. Dan worden juist naar verhouding veel voedingsstoffen als reserve opgeslagen.

Veel grapjurken beginnen in het voorjaar met diëten om maar tijdig de juiste badpakmaat te halen voor de zomervakantie. Dit is vaak veel te laat. Had men voor de Kerstdagen mee moeten beginnen, maar ja dat is zo’n gezellige maand hè.

100 tot 150 gram per week afvallen is ruim voldoende.

Diëten die beweren 5kg per week te verliezen werken volgens het dehydrateringsprincipe. Gewoon niet meer drinken wat een levensgevaarlijke nierfalen tot gevolg kan hebben overigens. Maar dat vertelt de Libelle de consument niet.

Afvallen kun je met een combinatie van drie factoren het beste doen:

1. Kies bewust meer eetlustremmers zie hieronder
2. Eet een halve boterham of een aardappel minder. Beperk de rampzalige tussendoortjes zoals zoete snacks en gebak alleen tot feestelijke momenten
3. Zorg voor spiervernieuwing, dat levert ook eetlustremming op. Met andere woorden: ga met iets trainen. Het kan een traploopwedstrijd zijn of een of andere sport. Hierbij wordt constant het spierweefselmateriaal vernieuwd van het lichaam.

 

Hoe stil je het hongergevoel?

Dit is meteen het meest belangrijke punt in de voedingsleer. Een gebied waarover veel geschreven gaat worden. Kelloggs bijvoorbeeld heeft inmiddels ook ingezien dat de klassieke dikmaker Cornflakes wel erg weinig doet aan eetlustremming. In Maart 2008 is er zelfs een heuse advertentiecampagne gestart dat men eetlustremmers toevoegt aan dit product. ‘Special K actief’ brult de reclame ons toe. ‘ Met extra proteïnen (deftig woord voor eiwitten) en vezels’, bralt het verhaal verder.

Dit reclamegereutel geefwt aan wat de trend zal zijn voor de komende tijd.

Het voorkomen van een hongergevoel is belangrijk om op een geleidelijke manier af te vallen.

Goede eetlustremmers zijn:

Ø  Melkeiwitten yoghurt, kwark karnemelk

Ø  Voedingsvezels zoals bruin brood, noten en groenten

Ø  Thee (vooral groene thee) en koffie (zonder suiker)

Ø  Zure producten, augurken, zuurkool, rolmops etc.

Ø  Azijn bij het eten, sla bijvoorbeeld

Ø  Water, beter is het een smaakje te geven dus zet gerust een grote pot thee.

Ø  Warme drank zoals bouillon of soep

Ø  Regelmatige verdeling van het eten

Ø  Slaapgebrek

Ø  Zwaar sporten of andere krachtsinspanningen

Ø  Roken (Hoewel dit een zeer ongezonder gewoonte is, houdt de nicotine en de andere gifstoffen het lichaam aardig bezig. Het lichaam is constant in de weer met herstelwerkzaamheden)

 

Eetlustopwekkers zijn:

Ø  Suikerwerk

Ø  Frisdranken die suiker bevatten

Ø  Witbrood

Ø  Geur van versgebakken brood

Ø  Gebak

Ø  Verveling en luiheid zoals lang slapen

 

Het kotterdieet van de PD 147

Over gezond eten zijn hele bibliotheken vol geschreven. Ik heb hieronder een poging gewaagd om een paar gezonde dingen op te schrijven die op z’n minst een stap in de goede richting zijn. Ik heb wellicht niet alle culinaire uitspattingen aan boord mee mogen maken maar wil graag een bijdrage leveren aan het welzijn van de bemanning. Die van de PD 147 in het bijzonder. Ahum. Ik loop wel het risico dat de bemanning mij een volgende keer diepzee zwemles gaat geven of dat ik het dek met een tandenborstel schoon moet maken.

Het is nu ook weer niet de bedoeling dat een visser gaat ontbijten met een beschuitje met een kopje muësli en een kopje slappe thee. Zo komt men nóóit aan de 3.000 kcal.

Hieronder worden de eetmomenten nader belicht.

 

Ontbijt

Neem bruinbrood in plaats van witbrood. Dit remt meer het hongergevoel.

Het rog recept van Albert de Boer   Het klaarmaken van deze vissoort is een redelijk inspannend karwei. Gewapend met een waterpomptang (!) en veel spierballen wordt de vis van de huid ontdaan. Het vlees zit aan de zijvinnen en worden weerszijden van de vis afgesneden. Rog is een lekkernij die Albert graag op zijn manier bereidt. Na veel zeuren kwam hij eindelijk met het ‘de Boer recept’: Je neemt plenty vis met plenty water. Je doet er plenty roomboter en plenty zout erbij. Zet alles op het vuur en zodra de kook erin is dan haal je de pan ervan af en bewaar je de pan gedurende een paar uur. Vooral niet te lang koken. Het resultaat is er ook naar. Het vaste en draderige witte vlees laat zich gemakkelijk van de vingraten afscheppen en de smaak is voortreffelijk. Je krijgt er wel dorst van. Naar ik begreep heeft de PD 53 genoeg bier aan boord?

Kies ofwel zoet beleg ofwel hartig beleg. Dus Smac, ei, kaas en vleeswaren of zoet beleg met een glas fruitontbijt. Het Engelse ontbijt voldoet in grote trekken aan dit principe alleen moet men de toast met marmelade vergeten. Combinaties zoet met hartig leveren een zeer hoge tijdelijke cholesterolwaarde op. Zoet beleg levert snel een hongergevoel op.

 

De hoofdmaaltijd

Soep vooraf stilt in belangrijke mate de honger, plakje geroosterd brood erbij, prima. Hoe heter de soep hoe meer het de eetlust remt.

Aardappelen vormen samen met groenten een mooie bron van voedingsvezels.

Als eiwitbron voldoen eiproducten prima.

Roodvlees voldoet ook wel maar vis is veel beter. Hooguit op maandag vlees eten als de eerste trek vis nog onderweg is. Bovendien bespaart het aardig in de kosten en er is variatie genoeg.

Bladsla als garnering is redelijk bewerkelijk. Gesneden witte en of rode kool met azijn en een beetje honing vormen een mooie bron van vitamines en voedingsvezels.

Toetjes die vrij suiker bevatten na afloop van een maaltijd leveren wel een cholesterolpiek op en stimuleren het hongergevoel na afloop van de maaltijd. Beter is fruit te nemen of anders yoghurt.

 

Vetten

Vet eten is zeker niet slecht. Alleen de kwaliteit van de vetten is redelijk belangrijk.

Verzadigde vetten, zoals dat in goedkope margarine, hard frituurvet en chocola zit kan problemen veroorzaken met het foute cholesterol. (LDL) Zeker wanneer deze vetten in combinatie met vrije suikers worden geconsumeerd. Iedereen weet dat vers witbrood, besmeerd met een dikke laag roomboter met veel suiker erg lekker smaakt maar dit is in voedingstechnisch opzicht zo fout als een deur.

Vette vis bevat veel onverzadigde vetten (oliën is een betere term) Makreel, zalm, haring en schelvislever zijn leveranciers van gezonde vetten.

Goede vetten zijn ondermeer:

Visolie

Zonnebloem of maïsolie

Olijfolie

Matige vetten zijn:

Reuzel

Palmolie

Kwade vetten zijn:

Roomboter

Palmpitvet (goedkoop frituurvet)

Geharde plantaardig oliën en vetten

 

Suikers

Geraffineerde suiker is een kwelling voor onze spijsvertering. Het ontregelt in sterke mate de stofwisseling en kan veel vet produceren. Veel mensen geloven in vetvrije diëten maar kunnen veel beter naar de suikerinname kijken.

De glycemische index (GI). Dit is een belangrijke waarde die aangeeft hoe snel suikers dat met een bepaald voedingsmiddel binnenkomt.

Hoe hoger deze waarde, hoe sneller het suiker vrijkomt in het bloed. Hoe lager deze waarde is hoe minder snel het suiker beschikbaar komt in de bloedbaan.

 

Ik wens de bemanning veel voedingstechnische uitspattingen en ik beloof jullie:

Dit is geen broodje aap verhaal.

Het zal mij een eer zijn om een keertje een ‘broodje onderzeeër’ te maken.

De trekschuit soep lijkt mij ook wel wat, anders het toetje ‘grondzee’ wel.