Joop Borrelbuis leidde mij op een warme voorjaarsochtend rond in ‘zijn’ brouwhuis. In mijn queeste om te horen hoe echt bier gemaakt wordt, stemde Joop eindelijk toe in een rondleiding van zijn familiebrouwerij met slechts 50.000 werknemers. Ik zou eindelijk ingewijd worden in de grote geheimen van het brouwproces van bier. Een drank dat een redelijk opwekkend en tegelijkertijd sedatief karakter kan hebben.

Joop een gezellig en deskundig uitziend figuur met een prettige grijns op het gelaat, verklaarde zijn corpulentie meteen bij het binnenkomen. “Je kijkt nu tegen 135 kilo bierplezier aan, Velzeprik.”

Wij zaten in het controlecentrum van de brouwerij. Dit is het heilige hart van de bierfabriek. Daar staan allerlei computerschermen opgesteld met daarop allerlei vrolijk gekleurde plaatjes met veel strepen en zo. De stoel waar Joop normaal in zat leek rechtstreeks uit een Boeing 747 gehaald te zijn. De veiligheidsriemen waren de enige zaken die opvallend ontbraken. Gezeten op de rand van de tafel, die gevaarlijk begon te kreunen onder het geweld dat zwaartekracht heet, legde Joop met brede armgebaren uit wat hij allemaal in het brouwhuis uitspookt. Gezeten voor het grote panoramaraam begon hij het bierschilderij uit te leggen.

“Kijk, daar zie je de maischketel waar wij het beslag van het verschrote gerst in maken…” “Joop,” onderbrak ik zijn aanzwellende betoog, “Oh, nu snap ik het geheim al een beetje, jullie doen er maïs bij dat aangelengd is met ijzerschroot en maken er een soort oliebollenbeslag van?” “ Geduldig draaide Joop zich op het krakende tafelblad op geruststellende wijze naar mij toe. “Nee, IJsbol, dat noemen wij zo. Het inmaischen, met ch is gewoon het begin van het brouwproces waarin wij de gemoute gerst mee opkoken. Het is allemaal in stukjes gebroken en dat noemen wij schroten, zie je.” Ik voelde mij helemaal op mijn gemak, ik begreep Joop helemaal en dat terwijl ik nog geen druppel gedronken had. Ik had het gevoel een volleerd expert te zijn.

Vitamines in het bier?

“Met de decoctiemethode gaan wij dan verder om de versuikering optimaal te maken en als er veel Huzaren in het gerst zitten dan kan ik net zo goed in mijn bloementuintje gaan zitten. Huzaren dat zijn de blaadjes van de gerstplant die ontstaan als de gerst te lang en uitbundig is ontkiemd, zie je?” “Aha, zo komen jullie aan de vitamines in het bier, nu weet ik waarom dit prik zo gezond is.” Antwoordde ik met enige opwinding.

De hoptikker

Opeens zag ik een duister uitziend figuur op de werkvloer die met een puntige hamer aan het zwaaien was. Zou hij zo’n hooglopend conflict met zijn baas hebben dat deze alleen met redelijk fysiek geweld op te lossen zou zijn? “Wat doet die man met de hamer daar bij die andere ketel? Heeft hij nu al een kater, of moet hij nog een ruzie met jou bepraten?” “Dat is onze hoptikker Ed met de pet. Dat is de vaste uitzendkracht die de blikken lek mag slaan waar het hopextract in zit. Da’s rotwerk hoor, je haalt zo je handen open aan dat scherpe blik. Gelukkig is Ed erg handig met het slopen van de blikken. Hij doet dit pas 20 jaar.”

Waar komt de alcohol vandaan?

“Hoe komt het alcohol in het bier, waar voegen jullie dat toe?” “Luister eens Velzebier, heb jij wel eens van gist gehoord? Ik zal het even uit elkaar leggen voor jou.” Zijn stem zwol aan tot die van een stadsomroeper en zijn mond leek nu echt op een biertoeter. “De vergisting van de monoscharides die uit de maltose ontstaan vormt een natuurlijk onderdeel van het brouwproces. Na het afmaischen gaat alles naar de filterkuip waar alles over het filterbed gaat en de restanten van de gerst na omhakken uitgebosteld wordt zodat het als veevoer gebruikt kan worden. Het sap dat overblijft noemen wij het wort. Na de hopgift wordt de hete wort gekookt en via de whirlpool voor de eiwittrub afscheiding wordt de wort gekoeld en gaat er snel aanstelgist bij zodat het wort bier wordt als het in de gistkelder komt. Begrijp je?”

De laatste twee woorden van zijn brouwbetoog waren mij volstrekt helder.

De flesjes

Nog voordat ik adem kon halen vervolgde Joop zijn brouwcollege: “Na het vergisten vindt het lageren plaats en dan gaat het bier, dat eerst door mij is gekeurd meteen door naar de afvulcolonne waar het in voorgespannen pijpjes afgevuld wordt.” Intussen viel het mij op dat er alleen maar ketels en roestvast stalen leidingen te zien waren. Complete leidingbundels gaven mij eerder de indruk dat waanzinnig geworden pijpfitters aan het werk zijn in plaats van brouwmeesters.

Hoogseizoen voor de brouwer

Het werd tijd voor een kritisch prikkelende vraag. ”Staat de productie vandaag stil? Ik zie nergens bier en er loopt verder niemand rond, is het toevallig vakantie bij jullie?”

Met een ruk draaide Joop zich naar mij toe, terwijl twee popnagels uit de tafel sprongen. “Vakantie? Daar heb ik nog nooit van gehoord, Velzewammes. Over twee maanden is het volop zomer en dat is voor ons een topdrukte. Wij zijn nu al dat zomerbier aan het brouwen. Het duurt wel een paar weken eer het bier in de helderbierkelder zit. Dan gat het naar de lagerkelder van 20 meter hoog de Apollo in.” Gaan jullie dan ook naar de maan met het bier?” vroeg ik plagerig. Joop sprong van de tafel af die als gevolg van de langdurige mechanische overbelasting als ontredderde puinhoop ter aarde stortte, keek met een opvallende gebaar op zijn horloge.

“Weet je Velzebarrel, loop maar naar de maan met die domme opmerkingen van je.“

Uit dit vaatje kun je zeldzaam lekker bier tappen. Zeker weten.