De voedselschandalen zalm, paard en met EHEC besmet rundvlees volgen elkaar in hoog tempo op. Het goede nieuws is dat de consument eindelijk alert gaat worden op voedselveiligheid en zich een beetje achter de oren gaat krabben over het feit dat er zoveel gesleept wordt met de grondstoffen eer er een eindproduct gemaakt wordt. Zo moeilijk is het toch niet om een heerlijke hamburger of lasagne van Nederlandse koeien te maken, of niet? Stuk voor stuk hoofdpijndossiers voor onze ‘Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit’ die sinds 2010 zelf al veel hoofdpijn heeft van de interne bloedgroepenoorlog als gevolg van de samenvoeging van de KvW, PD, AID en RVV.

In sommige bedrijven kom je heel vreemde voedselveiligheids certificaten tegen. Daarvoor hoef je niet naar Vietnam te reizen.

Wat is de oorzaak van alle klooivoedsel ellende?
Dat zijn wij zelf als consument! Wij willen toch niet meer dan de laagste prijs betalen voor al dat lekkers dat in de supermarkt uitgestald wordt? De slager, groenten- en visboer wordt intussen door ons uitgezwaaid. De supermarkten maken ons helemaal afhankelijk en brengen de consument welhaast in een chantabele positie. “Jullie willen alles toch goedkoop hebben?”, zullen ze in koor gillen, ondertussen de hand leggend op hun MVO Evangelie: Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.
De consument heeft er nauwelijks enige weet van wat zich in de directiekamers van de supermarkten en voedingsmiddelenbedrijven afspeelt. De voedingsmiddelenindustrie wordt uitbundig gechanteerd doordat de supers zeer grote volumes inkopen en daardoor zwichten zij snel voor alle idiote eisen, eenzijdige levervoorwaarden, lange betalingstermijnen en lage prijzen die hun opgelegd worden. Bedrijven die 75% van hun totale productie aan één klant leveren zijn alláng geen uitzondering meer. De producenten zoeken dan letterlijk het randje van de afgrond op door te bezuinigen op grondstof herkomst en kwaliteit, scholingsniveau van het personeel en wellicht een paar wettelijke regels.

Wat vindt de voedingsmiddelenwetgeving belangrijk?
Hiervoor hanteert de wetgever drie simpele uitgangspunten:
1. Handhaven van de eerlijkheid in de handel. Denk hierbij aan het verzwijgen van bepaalde grondstoffen zoals paardenvlees of geheime watertoevoeging.
2. Voedselveiligheid van de consument. Op geen enkele wijze mag een consument hinder ondervinden door de consumptie, respectievelijk het gebruik dat resulteert in ernstige tot fatale gevolgen voor de gezondheid. Dit geldt niet alleen voor voedingsmiddelen maar ook voor boormachines, speeltoestellen en kerstverlichting dat door het ‘nonfood team’ van de NVWA gecontroleerd wordt.
3. Consumenten informatie. De etiketteringsregels worden steeds lastiger worden voor zowel de producenten, controleurs én de consument. Met de nieuwe EU verordening 1169/2011 die in 2014 van kracht wordt, hebben onze Brusselse kermisgangers een goedbedoelde poging ondernomen om de chaos enigszins te beperken. Hiermee worden de etiketteringsregels aangescherpt en ondermeer de voedingswaardewijzer verplicht gesteld. Er blijft echter nog genoeg ruimte over om met ons voedsel te klooien.

Bij vrijwel iedere 'Wokchinees' is er sprake van visfraude. Pangasius ligt lekker te pronken achter een etiket Tongfilet. Helaas lopen er teveel voedselanalfabeten rond om dit snel te kunnen ontdekken.

Wat zijn de speerpunten van de NVWA?
Deze organisatie die vanaf 2002 geplaagd wordt door talrijke reorganisaties en inkrimpingen werkt zich een slag in de rondte momenteel. Hun strijd tegen klooivoedsel gaat onverminderd door. Het lijkt dweilen met de sluisdeuren open. Desondanks concentreren zij zich op een paar belangrijke zaken.
1.Het voorkomen dat productvreemde delen, zoals metaal, hout, glas in de producten kunnen komen. Bacteriën en giftige stoffen vallen hier natuurlijk ook onder. Kortom, alles wat niet in het product thuishoort. Zelfs ongewenste migratie van stoffen uit verpakkingsmaterialen zoals weekmakers uit plastic valt hieronder. Ik moet er niet aan denken dat mijn kropje sla naar een bad eendje gaat ruiken.
2.Goede traceerbaarheid van zowel de eindproducten, grondstoffen en het handelen binnen een bedrijf. Vooral het laatste wordt nog wel eens overgeslagen. Een goede bezoekersregeling hoort hier ook onder. Ieder bedrijf hoort te weten wat er op zijn terrein gebeurt, wie waren aanwezig en welke externen waren er tot de reparaties die verricht zijn toe. Ieder bedrijf is wettelijk verplicht na een eerste verzoek door de NVWA binnen 4 uur deze gegevens te overhandigen.
3.Allergenenvermelding. Het verzwijgen van pinda’s op een etiket kan verstrekkende soms verstikkende gevolgen voor consumenten opleveren met een aardnotenallergie.
4.Gebruik van additieven. Dit is een interessant terrein voor de klooivoedselaar. Allereerst mag men alleen maar goedgekeurde additieven gebruiken en moeten die ook verplicht op het etiket vermeld worden. Er lopen wat dat betreft veel vergeetachtige producenten rond. Ook Nederlandse!
5.Gedrag personeel. Dit is een vrij nieuw speerpunt die best erg logisch is. Staan er redelijk opgeleide mensen die Nederlands een beetje kunnen verstaan aan de lijn of klooien die maar wat aan? Dit vormt vaak de bron van veel voedselschandalen die veroorzaakt worden door receptuurfouten, bacteriologische problemen en stukjes metaal, hout of glas in onze voedingsmiddelen.

Soms is voedselfraude wat geraffineerder. Stiekem koelhuisappels verkopen die twee jaar oud zijn en van binnenuit al aan het rotten zijn komt vaak voor bij supermarkten van bedenkelijk allooi.

Het consumentenvertrouwen in de NVWA is zeer groot
Ieder pakje gehakt is door de ‘Warenwet inspecteur’ gecontroleerd, luidt de nationale misvatting. Het tegendeel is eerder waar. Het blijven altijd steekproeven met een grote maaswijdte. Die neemt alleen maar toe tot onverantwoorde proporties. Hoe meer er bezuinigd wordt op de NVWA hoe groter de maaswijdte van de controles wordt. Er komen steeds minder inspecteurs beschikbaar die bij de bedrijven langs gaan en men wordt in feite van de ene crisis naar de andere gestuurd door massaal met het hele controleapparaat zich te storten op een of andere brandhaard. De andere geplande bedrijfscontroles blijven liggen totdat daar weer een portie ellende uitbreekt. De kans dat een directeur van een voedingsmiddelenbedrijf een boete oploopt voor te hard rijden is ruw geschat 1.000maal groter dan wanneer hij een boeterapport van de NVWA oploopt.

Hopelijk kan de NVWA aan de hand van de meest recente voedselschandalen de budget inkrimpingen door ons kabinet Rutte-2 ongedaan maken en zelf deze drastisch verhogen.

In feite vormt Mark Rutte c.s. het grootste gevaar voor onze voedselveiligheid!