Deze week verscheen de zoveelste intelligente opmerking over voedingsmiddelen uit de politiek door een bewindspersoon die kennelijk meer verstand heeft van koffie zetten dan van voedingsmiddelen. Zij doet mij altijd aan mijn zus denken, die ook gezellig kopjes thee zet als ik bij haar langs kom.
Dit heerlijke flesje pilsner heb ik na 20 jaar bewaren opengemaakt. Het was niet microbiologisch bedorven maar de eiwitten waren uitgevlokt als gevolg van de reactie met de tanninen. De kleur is veel donkerder geworden doordat de reducerende suikers reageren met de zuren. Er ontstaat geen schuim meer want de eiwitten die dat veroorzaken hebben hun werking verloren. Ik ben er niet ziek van geworden.
De politiek heeft al meerdere malen haar brevet van onvermogen behaald als het over mijn vakgebied voedingsmiddelentechnologie gaat. De nieuwe EU verordening Consumenteninformatie EU 1169 2011 is hier een goed voorbeeld van. Men wil nu een wijziging in deze wetgeving voorstellen omtrent de houdbaarheidsvermelding? Geen schijn van kans. Nederland stelt in het Europarlement weinig voor en het voorstel zal direct weggestemd worden door de overige lidstaten die wel meer verstand hebben van voedsel. Onze europolitici kunnen weer steevast roepen dat de Brusselse regels niet veranderd zullen worden. Deze nieuwe ‘consumenteninformatie’ verordening dicht geen bestaande gaten in de warenwetgeving maar verruimt juist de mogelijkheden voor de malafide industrie om te sjoemelen. Hier komen we later dit jaar uitbundig op terug.
Waarom mag de ‘Tenminste Houdbaar Tot’ aanduiding niet weggelaten worden?
De producenten zullen wel gek zijn om de tht weg te laten. Deze uiterste gebruiksdatum heeft twee functies:
A.Het geeft de technologische levensduur aan van het voedingsmiddel. Deze wordt bepaald door de vier bederffactoren.
1.Bacteriologisch bederf
Bij droge producten zoals rijst, pasta suiker etc. zullen geen bacteriën gaan groeien, mits ze koel droog en donker bewaard worden. Er zijn wel producten denkbaar waar bepaalde schimmels na verloop van tijd wel op kunnen gaan groeien. Ik denk hierbij juist aan bepaalde pastasoorten.
2.Chemisch bederf
Dit bederf zorgt ervoor dat het product niet meer zo lekker gaat smaken of dat het verkleurt. Vaak zijn dit oxidatieprocessen die een ranzige smaak geven aan voedingsmiddelen. Zelfs bij pasta’s gaat dit plaatsvinden als deze lang bewaard worden. Het beetje vet 1 tot 2% zal genoeg ranzige smaak opleveren dat het na de tht datum niet meer lekker is.
3.Fysisch bederf
Indrogen van het product bijvoorbeeld. Bij koffie en pasta is dit niet zo het geval maar bij een cola-achtig product bijvoorbeeld, dat vanwege haar hoge zuurgraad nooit bacteriologisch zal bederven, zal de koolzuur een paar maanden na het verstrijken van de tht grotendeels uit het product verdwenen zijn.
4.Ander bederf
Dit kan variëren tussen insectenvraat en geurafwijkingen die ontstaan door onoordeelkundige opslag. Een consument die de rijst vlakbij haar waspoeder opbergt weet wat ik hiermee bedoel. De verpakking heeft ook een beperkte levensduur. Het karton kan slap worden, de contacttijden met de weekmakers van de kunststoffen met het product zullen beduidend langer zijn. Hiervoor is een nieuwe gevarenanalyse nodig. Dit betekent veel werk voor de verpakkingsindustrie en het risico ligt bij de producent.
B.Beperking van de juridische aansprakelijkheid
De verantwoording voor de kwaliteit moet beheersbaar zijn. Smaak textuur en voedingswaarde spelen hierin een rol. Een fabrikant blijft overigens altijd aansprakelijk als er een productvreemd deel in het product zit, zoals een glasscherf. Bij het weglaten van de tht zal de klachtenstroom over een product onterecht alleen maar toenemen. Vooral de ‘zeurklachten’ zullen dan de overhand krijgen. In de bewaarjaren na de tht zullen de bewaaromstandigheden bij de consument alleen maar belangrijker worden. Niet iedereen kan de rijst op een koele, droge en donkere plek bewaren.
Fruit kent geen tht aanduiding. Het zou wel handig zijn om de oogstdatum te vermelden. Daar heeft de consument wat aan. Die begrijpt dan ook beter waarom zijn appelen opeens in de aanbieding zijn in de supermarkt. Vaak wordt de oogst van het jaar daarvoor eventjes weggewerkt.
Wat moet er wel gebeuren?
De productie- of oogstdatum moet vermeld worden en een degelijk bewaaradvies moet op het label komen. Standaard vermelden: Koel, droog en donker. Verder verwijzen naar de eigen website voor meer informatie.
Eventueel kan men de volgende politiek getinte spreuk op het etiket vermelden:
Niet alle dwalingen kunnen domheid genoemd worden.