Vorige week werden er weer kippenschuren dichtgetaped, volgeblazen met CO2 gas en vervolgens leeggehaald met mannen in maanpakken aan die met rommelige shovels de stoffige inhoud van de schuur in de gereedstaande open bak van de Rendac dumpten. De rillingen lopen over mijn rug bij het zien van de verenwolk die uit de (vaak lekkende) container komt, een weg zoekend naar het volgende bedrijf, geholpen door de wind en wolken. Tonnen hoogwaardig eiwit worden afgevoerd naar de verbrandingsoven. De waanzin ten top! Leg dit maar eens uit in Afrika, waar zelfs kippenbotten een waardevolle delicatesse zijn. Wij gooien gewoon onze pluimveestapel bij het oud vuil. Deze spilzieke karaktertrekken omwille van onze exportbelangen worden kennelijk sterker naar mate de welvaart groeit. Voedseldecadentie ten top!
Er is één regio waar kennelijk geen groot probleem bestaat omtrent de vogelgriep, met massale ruimingen ten gevolg en dat is Zuid Oost Azië. Daar wordt de pluimveeonderzoeker steevast begroet met een oud Chinese standaard uitspraak: “No ploblem”
De oorzaken van de uitbraak en de moeizame beheersing?
Dat het de vieze trekvogels zijn ligt voor de hand. Alle wilde vogels staan bekend als notoire vervuilers op microbiologisch gebied. Zij dragen veel pathogene micro-organismes met zich mee zoals de Enterobacteriaceae groep waar Salmonella deel van uitmaakt. Dat zij virussen met zich meedragen verbaast dan niemand meer. Om deze besmettingsoorzaak weg te nemen, moeten alle trekvogels afgeschoten worden. Beetje overdreven lijkt mij.
De pluimveesector heeft inmiddels zich wel bijzonder riskant opgesteld door de intensiviteit van de pluimveeproductie te verhogen en sterk te concentreren in bepaalde gebieden. Op zich niets mis mee want voedselproductie is een industriële aangelegenheid geworden. Hoe je het wendt of keert. Daar moet een consument maar aan geloven en niet zeuren. De productie kan best kleinschaliger en meer idyllischer maar dan moet de consument snel het dubbele gaan betalen. Dat zal nooit gebeuren. Ook al zou men in Nederland de wetten hierover tot in onredelijkheid aanscherpen, dan wordt de Nederlandse pluimveesector vermoord en komt alles uit wat verder gelegen delen van Europa naar ons toe.
De manier van ontruimen mag ook best wel eens onder de loep genomen worden. Als hierboven geschetst vinden veel besmettelijke handelingen buiten plaats. Ik ben van mening dat alle vogels in de schuur onder desinfecterende omstandigheden verpakt moeten worden in dichte zakken en dat die pas dan naar buiten moeten om in de container gegooid te worden. De overheid verplicht ons wel om zo met asbest om te gaan. Waarom niet met de veroorzakers van een economische ramp?
Bewolking vormt een onbekend gevaar. Direct zonlicht, dat gelukkig uitbundig scheen toen de ontruiming in Kamperveen aan de gang was doodt veel virussen die door de lucht zweven door middel van de UV straling. De uitbraak en ruiming van Helendorp vond onder bewolkte omstandigheden plaats. Mijn voorspelling dat de volgende uitbraak benedenwinds zou plaatsvinden kwam helaas uit. De Noord Oost Polder en Flevoland zijn de onderwindse gebieden van Kamperveen. Wij weten uit eigen microbiologische luchtmetingen dat de lucht buiten bij een felle zon bijna steriel te noemen is, terwijl een miezerige dag een bijzonder hoog kiemgetal laat zien. Soms nog hoger dan wat wij in binnenklimaten meten.
Kruisbesmetting binnen de incuabtie tijd van het virus. De dieren hebben het virus al onder de leden maar worden er nog niet ziek van. Besmetting van het ene bedrijf naar het andere kan zeer gemakkelijk plaatsvinden. Veeartsen, bezoekers, familieleden en ga zo maar door. Het desinfecteren van de schoenen is helaas niet altijd afdoende. Het lichaamsstof speelt bij de besmetting ook een grote rol.
Welke maatregelen zijn het overwegen waard om dit risico te beteugelen?
Afvoer van de mest vormt vaak een levensgrote bedreiging. Net als bij de intensieve veehouderij vindt er met de mestafvoer een onverantwoorde kiemdrukbelasting plaats. Dit is een relatief nieuw fenomeen. De mest injectoren zorgen ervoor dat de overlevingskansen van micro-organismen aanzienlijk vergroot worden ten opzichte van de oppervlakte bemesting die het UV van het zonlicht meer kans geeft om het desinfecterende werk te doen. Ik ben voorstander dat alle mest dat afgevoerd wordt vanuit de landbouw gepasteuriseerd wordt en daardoor een hittebehandeling krijgt van minimaal 10 seconden op 75oC. De mensheid leeft veel hygiënischer ten opzichte van eeuwen terug, nu onze huisdieren nog. Mijn buurman snapt het, die loopt twee maal per dag met een poepzakje rond.
Een hygiëneplan ontwikkelen voor de intensieve veehouderij inclusief de pluimvee sector. Mest pasteurisatie, decontaminatie van de inlaatlucht met UV, afdekken van de uitloopstallen en bezoekers protocollen zijn een paar zaken die mij te binnen schieten. Allemaal zaken die inmiddels heel gewoon zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Daar heeft ook een stille revolutie plaatsgevonden. 20 jaar geleden werd er nog volop gerookt in de productieruimtes. Dat waren nog eens goede oude rottijden.
Iedere idioot weet dat lucht een belangrijk transportmedium is voor bacterien en virussen die ruim 10x kleiner zijn. In de goedkope horeca leeft dit onbegrip nog volop!
Is inenting van een veestapel de oplossing? Wellicht. Maar doordat er onnatuurlijk dichte populaties zijn van één soort, zijn de risico’s van een toevallige of opzettelijke besmetting nauwelijks hiermee te beheersen. Het gebruik van antibiotica is de laatste jaren sterk teruggedrongen wat enerzijds de populatie kwetsbaarder maakt maar het maakt ook de inzet van antibiotica erg effectief. Virussen lijken ongevoelig voor antibiotica te zijn. Kennelijk vreest men dat de export er onder lijdt wanneer er ingeënt wordt. Hopelijk brengt de export onze schatkist genoeg op om deze regelmatig terugkerende ruimingen te kunnen financieren.
Oprichting van een Ministerie van Voedselvoorziening! Dit heb ik een jaar geleden bij de presentatie van mijn vierde boek: ‘Ons voedselbombardement’ geroepen. Het mag duidelijk zijn dat een lispelende staatsecretaris nauwelijks in staat blijkt om met deze crisis adequaat en op een empatische wijze om te gaan. Voedsel is nu eenmaal een primaire levensbehoefte en de politiek mag best en keertje van doordrongen zijn en uit het pluche omhoog veren. Als de prioriteiten van haar eigen onderdanen juist worden gedefinieerd en geprioriteerd dan zal een dergelijk ministerie er snel komen. Ik heb al een rijtje namen van politici die hier niet thuis horen.
Politici moeten het pluche maar eens van hun achterwerk afstoffen en meer positieve invloed op de maatschappij en bedrijfsleven gaan uitoefenen.
Wie de toekomst als tegenwind ervaart, loopt in de verkeerde richting