Het afgelopen jaar hebben wij twee groepen QESH/KAM (Quality Environment Safety & Health) managers afgeleverd die allemaal een mooie carrière tegemoet kunnen zien. De meerderheid heeft zelfs een nieuwe baan gevonden of carrièrestap gemaakt tijdens de duur van de 15 weekse opleiding.

Een van de doelstellingen van deze opleiding is dat de deelnemers na voltooiing nauwelijks ingewerkt hoeven te worden waar men ook komt te werken. Het leren van de namen van de collega’s is zo’n beetje het enige dat op de eerste werkdag op het programma zal staan. En dan op de tweede werkdag een onaangekondigde afnemer audit met succes afronden. Dit vereist een type manager van het type ‘IJsbreker’.

Wat kan de cursist dan allemaal?
Leidinggeven aan een deskundig team binnen de QA afdeling en ervoor zorgen dat het management team naar de QESH/KAM manager luistert zijn twee belangrijke basisvaardigheden die in de 15 lessen bijgebracht worden.

Wat weet men na afloop?
De grote hoeveelheid lesstof opnemen gaat nooit vanzelf. Dat is een feit. Daarom hebben wij de stof in een 21 tal praktische hoofdstukken ingedeeld die het hele werkveld van een QESH/KAM manager bestrijken. Er worden veel casussen behandeld en er wordt na iedere les één huiswerkopdracht meegegeven. Tijdens de les worden korte video fragmenten van hooguit enkele minuten vertoond die de lesstof op dat moment ondersteunen. Al het tekst- én beeldmateriaal wordt digitaal aan de cursist meegegeven. In feite is goed kwaliteitsmanagement in vier woorden samen te vatten die ik ooit van mijn economiedocent Harry van der Avoird heb geleerd:

Orde op het werkpunt

Wij zullen de inhoud van de hoofdstukken van het 366 pagina’s dikke dictaat (120.000 woorden) toelichten:

1 Inleiding
Hierin wordt een beeld geschetst van de ontwikkeling van kwaliteitszorgsystemen door de eeuwen heen. Het verschil tussen controle en bewaking wordt uitgelegd aan de hand van het voorbeeld van een politieagent die achter het stoplicht staat en nu vaker ervoor moet staan. (In figuurlijke zin trouwens, agenten zijn op straat altijd zoek)

2 Integrale kwaliteitszorg
Hierin gaan we zo’n beetje alle goeroes af die er te bedenken zijn op kwaliteitszorggebied, zoals Shewart, Deming, Juran, Crosby, Feigenbaum, tot Ishikawa. Deze heren hebben de nodige handige management tools bedacht zoals: Kaizen, Small Group activity, Just in Time, Total Quality management, Total production management, 5S, Six Sigma, Lean en SMED. Dit alles resulteert in de World Class Management systematiek. Een kritische lezer herkent dat zij allemaal dezelfde boodschap uitdragen.

3 Kwaliteitsanalysemodellen
Deze zijn ontstaan uit de management tools van het vorige hoofdstuk en leveren het bewijs hoe goed of slecht jouw kwaliteits systeem functioneert. Men kan kiezen uit een simpele turftechniek tot een wiskundige benadering van Poka yoke met alles wat daar tussen in zit. Het continu verbeterplan staat hierbij centraal.

4 Voedselveiligheidssystemen
Naast wettelijke eisen zijn er veel bovenwettelijke regels bedacht door de diverse bedenkers van voedselveiligheidsstandaarden. FSSC 22.000, BRC en IFS zijn wel de bekendste die veel aandacht krijgen in dit hoofdstuk. Risicobeoordelingen volgens de principes van HACCP, TACCP en VACCP worden uitputtend geoefend. Ketengerichte oorzaakanalyses zijn essentieel bij het voorkomen van het maken van herhaalde fouten.

5 Fraude
Niet alleen het plegen van fraude, dat tegenwoordig een ‘high tech’ bezigheid is, krijgt veel aandacht maar ook het opsporen ervan. Onze befaamde ‘Klooivoedsel matrix’ vormt een leidraad om de diverse fraudetechnieken te kunnen herkennen en de juiste risico’s te kunnen bepalen.

6 Ontwikkelingen in bedreigingen voor de voedselveiligheid van de consument
Met een historische terugblik van voedselschandalen en calamiteiten wordt er ook vooruitgekeken naar mogelijke toekomstige bedreigingen. Hier worden de digitale media zeker bij betrokken.

7 Handboek
In dit hoofdstuk worden talloze tips en voorbeelden gegeven hoe een handboek efficiënt op te bouwen. Bij veel bedrijven is een handboek een historisch gedrocht geworden, verdeeld over drie ordners of harde schijven die alleen voor de schrijver nog toegankelijk zijn. Wij leren de cursist om te gaan met hypelinks die ervoor zorgen dat bijvoorbeeld vanuit een procedure snel naar de werkinstructie en registratieformulieren geklikt kan worden. Documentbeheer en eenpunts lessen zijn twee belangrijke zaken in dit hoofdstuk.

8 Audits
Het doel en de werkzaamheden van een auditor moet altijd helder gedefinieerd te worden anders heeft de audit geen enkele zin. Wij besteden veel aandacht aan de misleidings trucjes die een auditor kan ondergaan. Herkenbaar en hilarisch onderdeel van de les. De cursisten worden gevraagd om een recent auditrapport mee te nemen zodat deze geanalyseerd kan worden op kwaliteit.

9 Product ontwikkeling en verbetering
Een R&D afdeling schurkt vaak tegen de QESH afdeling aan. Niet alleen vanwege de kennis die gedeeld kan worden maar vooral om de wettelijke- en voedselveiligheids aspecten die ermee samenhangen. Wij lichten toe hoe een R&D afdeling opgezet kan worden. De 7 P’s worden behandeld zodat men de vaak wazige taal van een marketingafdeling wat beter kan begrijpen. Het borgen van de vertrouwelijkheid van de researchinspanningen is een belangrijk deel van dit hoofdstuk. Vaak worden de ideetjes van zo’n afdeling achteloos op de borreltafel rondgestrooid. Belangrijke trends zoals zoutreductie, E-nummer vrij, allergeen vrij en suiker reductie worden behandeld.

10 Klachtenafhandeling
Niets is veelzeggender dan een klacht en niets is leuker dan het forensisch speurwerk naar aanleiding van de klacht. Het stappenplan volgens de BOOS methodiek biedt veel houvast voor het effectief oplossen van een klacht. De omgangsregels met de NVWA worden toegelicht.

11 Verenigde Naties (VN)
Vanuit de dochterorganisaties FAO en WHO is de beroemde Codex Alimentarius commissie voortgekomen als onderdeel van het voedselstandaarden programma. Men heeft ook de WTO opgericht (Wereld Handels Organisatie) dat oorspronkelijk bedoeld was om de handelsbelemmeringen weg te nemen. De actuele ontwikkelingen rondom het Brexit gebeuren zullen vrijwel direct in het lesmateriaal worden opgenomen.

12 Onderzoekers en toezichthouders
De complexe Brusselse structuur omtrent voedselveiligheid wordt schematisch uitgelegd. De Nationale en internationale toezichthouders worden belicht en uiteraard komen de toekomstige beleidslijnen van onze eigen NVWA aan bod. Handig zijn de links die in dit hoofdstuk zijn opgenomen naar ondermeer de juiste wetgeving maar ook naar de andere toezichthouders binnen de EU. De cursist kan met één muisklik contact leggen met de Roemeense VWA (Autoritatea Naţională Sanitară Veterinară Şi Pentru Siguranţa Alimentelor).

13 Wetgeving over voedingsmiddelen
Dit voor ons zeer tijdrovende hoofdstuk bespaart de QESH/KAM manager juist zéér veel tijd. Er zijn hyperlinks opgenomen van alle voor de voedingsmiddelenindustrie relevante geconsolideerde wetgeving. De toelichtingen zorgen ervoor dat men door de bomen het bos blijft zien. Er worden beroemde uitspraken behandeld van het Internationale hof van justitie zoals de beroemde ‘Tofu town’ uitspraak in 2017 over de benamingen sojamelk, tofuboter en vegakaas. In dit zeer uitgebreide hoofdstuk wordt zelfs aandacht besteed aan de Amerikaanse regelgeving die op z’n zachtst gezegd zeer apart is.

14 Juridisch
Dit hoofdstuk kan de werkgever van onze cursisten zeer veel geld en ellende besparen. Wanneer een QESH/KAM manager vanaf het eerste moment het juiste bewijsmateriaal verzamelt dan kan iedere ingeschakelde jurist voor het hekje een winnend verhaal afsteken. De algemene Levensmiddelenverordening EU 178/2002, ook beter bekend als de ‘General Food Law’ geeft heel duidelijk aan wanneer en wie er primair verantwoordelijk is voor de voedselveiligheid. De overheid is het zeer zeker niet.

15 Recall
In dit hoofdstuk worden tips gegeven hoe in juridisch, communicatie en relationeel opzicht de zaken moet aanpakken. Soms is het belangrijk om de opdrachtgever van een recall goed te definiëren in verband met een mogelijke recallverzekering die men heeft afgesloten.

16 Keurmerken
Veel internationale en regionale keurmerken worden toegelicht en er wordt vooral gewezen op de corrumperende opstelling van veel keurmerk ‘leveranciers’. De consument lijkt het maar matig te interesseren en het is de retailer die kennelijk de keurmerken belangrijk vindt omdat zijn collega ook dezelfde eisen heeft. Dit heeft tot gevolg dat koffie 100% UTZ gecertifieerd is en dat vrijwel alle palmolie het RSPO keurmerk mag voeren.

17 Thermische behandelingen
In dit hoofdstuk maken wij een nuttig uitstapje naar technologie. Hitte behandelingen vormen in tegenstelling tot chemische desinfectie de spil in een duurzame borging van voedselveiligheid. Vooral pasteuriseren, steriliseren en terugkoeling zijn essentieel in de beheersing van de risico’s van infecties door pathogene micro organismen. De rekenmodellen en challenge testen omtrent de beheersing van de Listeria monocytogenes problematiek geven veel houvast voor diegene die ermee te maken heeft.

18 Trainingen en opleiding
De QESH/KAM afdeling geldt bij veel bedrijven als een kenniscentrum die dit moet uitdragen naar de betrokken medewerkers. De HACCP trainingen aan het personeel zijn standaard en daar wordt een opzet voor gemaakt. De opleidingen voor het HACCP team zijn wat diepgaander maar niet onuitvoerbaar voor een goede QESH/KAM manager. De trainingen voor operators vereist veel creativiteit die met behulp van dit hoofdstuk gemakkelijk opgebracht kan worden.

19 Arbeid / Safety & Health
De RI&I (Risico inventarisatie en evaluatie) krijgt in dit hoofdstuk veel aandacht en er worden veel praktijkvoorbeelden gegeven. De BHV-, ATEX- en CE eisen worden uitvoerig toegelicht met het doel om vooral de persoonlijke veiligheid van alle collega’s te kunnen borgen.

20 Milieu/Environment
De alom bekende Hinderwet is allang vervangen door de Milieuvergunningseisen. Vooral de nieuwe regelgeving vanuit de EU kunnen voor onaangename verrassingen zorgen. Het convenant verpakkingen is inmiddels overgegaan in de raamovereenkomst verpakkingen 2013 – 2022 en omhelst de verduurzaming van de verpakkingsketen. Hierin worden gedurfde doelstellingen opgesomd waar de hele voedingsmiddelenindustrie terdege rekening mee moet houden. Het afvoeren van dierlijk restmateriaal is altijd aan aparte regelgeving onderhevig geweest.

21 Managementvaardigheden
In dit hoofdstuk worden zo’n beetje alle managementboeken samengevat. De manier waarop je iets zegt is vaker belangrijker dan wat je zegt.  In dit uitgebreide hoofdstuk komen veel informatieve onderwerpen aan bod over, leiderschapsstijlen, slecht nieuws gesprekken, motiveren, beoordelen en veroordelen van medewerkers. Efficiënt vergaderen en onderhandelen wordt samen met conflicthantering met de cursisten geoefend wat vaak tot vrolijke afwisselingen zorgt.

De eindtoets
Vanuit een situatiebeschrijving van een fictieve voedselverwerker, waar de meest idiote dingen gebeuren moet de cursist de juiste antwoorden vinden op de vraag hoe hij het zou oplossen en waarom. Men mag, net als in de praktijk het lesmateriaal bij de hand houden en de vragen dienen binnen twee uur af gerapporteerd te worden. Het leuke van deze toets is dat het een geanonimiseerd waargebeurd verhaal is.

Wat vonden de cursisten er zelf van?

• Bondig, veelzijdig, aansluitend op de praktijk.
• Inspirerend
• Het onderdeel kwaliteitszorg (Hoofdstuk 2) was heel leerzaam

Kon het nóg beter? Natuurlijk laten wij dit ook zien!

• Meer Arbo graag zoals preventief onderzoek, preventiemedewerker.
• Meer over zorgsystemen en milieubeleidsplannen.

Bij de komende derde leergang zijn die aanvullingen verwerkt.

Interessant?
De volgende leergang begint op donderdag 8 februari 2018 om 9.00uur op locatie Ede of Raalte.

De kosten: €5.500 all-in.
Meer info op de volgende link:

http://www.scientanova.com/opleidingen/qesh-manager-food-industry/