Op vrijdagmiddag 1 maart om 17.14uur ontving Nederland BV een recall bericht van onze NVWA over een chemische besmetting in een kruidenpreparaten met Sint-Janskruid als grondstof. Hierin is een van de zwaarste plantengifstofgroep PA aangetroffen. In de literatuur worden sommige soorten uit deze groep als genotoxisch beschreven. In principe is één molecuul al genoeg om ongewenste celmutaties in het lichaam op te starten.

Bij de volgende producenten worden producten teruggeroepen:

• Arkopharma Nederland BV in Almere. www.arkopharma.nl
• Santesa in Weesp merk: Vitotaal (tijdelijk uitverkocht). www.santesa.nl
• Solgar vitamins in Heiloo. www.solgar.nl
• Holland and Barrett in Den Haag. www.hollandandbarrett.nl

Vreemd is wel dat geen enkele van deze producenten maar iets vermelden van deze terugroepactie. Ook weekend vieren zeker? Het lijkt er niet op dat zij dit gevaar serieus nemen en de consument trachten te sussen met de oerhollandse kruideniers mededeling: ‘U kunt uw geld tergkrijgen hoor’. Kennelijk ziet men het gevaar niet in en hoopt men dat dit met een sisser zal aflopen.

Waar komen deze gifstoffen vandaan?
Bedrijven die kruiden verwerken weten allemaal welke geschikt zijn voor verwerking in hun producten. Het probleem zit in de pluk van deze kruiden. Veel van deze kruiden worden in het voormalig Oostblok en andere zeer arme en primitieve streken in het wild geplukt. Men hoeft maar één verkeerd plantje mee te plukken en deze is niet meer terug te vinden in de partij, zeker nadat alle kruiden gedroogd zijn. Een van die giftige kruiden heet Jacobs Kruiskruid (Senecio Jacobeae) en bevat zeer veel PA. Deze plant groeit overal in Nederland vooral daar waar de grond recent bewerkt is. Het is een pioniersplant. Hij gaat daar als eerste groeien. In nieuw aangelegde taluds is hij snel te vinden. In mijn boek ‘Ons voedselbombardement’ heb ik dit gevaar beschreven op pagina’s 119 en 120. Dit boek is te bestellen bij http://www.boekhandelwesterhof.nl/site/ ISBN nummer: 9789081061209

Wat moet u doen als u een potje in huis heeft staan?
Wacht met het terugsturen! Ieder bedrijf is natuurlijk erg blij als u uw bewijsmateriaal terugstuurt. Stuur hooguit een foto op van de verpakking en vraag of men een dossiernummer voor u aanmaakt. Zeg dan dat u eerst zelf een onderzoek gaat instellen. U zult merken dat de producenten hier erg zenuwachtig van kunnen worden. Niets van aantrekken en contact opnemen met een letselschade advocaat. Laat de inhoud onderzoeken op PAs in een geaccrediteerd laboratorium. Onderzoekskosten bedragen ongeveer €500. Wanneer uit de publiciteit of uit uw eigen onderzoek blijkt dat de grenswaarden van deze stoffen aanzienlijk zijn overschreden dan kunt u verdere stappen ondernemen en een aansprakelijkheidsstelling overwegen. U dient te verklaren hoelang en in welke dosering u dit middel gebruikt heeft hetgeen een belangrijk onderdeel zal vormen van de aansprakelijkheidsstelling die uw raadsheer namens u in kan dienen.

Veel vragen
Bij mij rijst onmiddellijk de vraag wat de door de NVWA gevonden concentraties zijn van deze stoffen. Hopelijk worden de feiten niet weer onder het tapijt geveegd met de geruststellende standaardkreet: ‘Er is geen gevaar voor de volksgezondheid’. Dat onze rijksambtenaren wel vaker de verkeerde cijfers hanteren is de afgelopen paar weken pijnlijk duidelijk geworden toen ons Kabinet ons verkeerd voorrekende over de kosten van het klimaatakkoord en de enorme stijging van de energietarieven voor 2019. Hopelijk is het niet het geval met deze recall.

Andere vragen die er bij mij rijzen:
Hoe zit het met de overige kruiden en theepreparaten? Wij hebben die stoffen ook gevonden in ons onderzoek: ‘Pyrrolizidine alkaloÏden in consumptie thee’ gedateerd november 2014
Zijn alle kruidendrankjes die in Nederland te koop zijn wel onderzocht? Ik noem Underberg en Jägermeister maar als voorbeeld.
Zijn alle overige geneeskrachtige kruiden ook onderzocht? Loop maar eens langs het kruiden- en natuurgeneesmiddelen schap van een discount drogist, dan is er genoeg werk aan de winkel.
Waarom veel recalls op vrijdagmiddag en nooit op zondag? Traditiegetrouw vinden veel recalls op vrijdagmiddag plaats na 17.00uur (in 39%  van de gevallen) op een tijdstip dat bij de meeste bedrijven het antwoordapparaat aan staat, de werknemers aan de ‘vrij-bo’ zitten en vooral wanneer overheidsdienaren reeds lang naar huis zijn. ‘Eerst weekend vieren, maandag koffiedrinken en dan zijn wij weer paraat.’, lijkt het maatschappelijk dienend credo te luiden

De verdeling van de NVWA waarschuwingen van 2018 over de weekdagen is als volgt:

Ma-10%

Di-22%

Wo-10%

Do-23% waarvan 33% later dan 17.00

Vr-23% waarvan 39% later dan 17.00

Za-12%

Zo-0%

Vreemd dat wij op zondag in onze 24/7 economie niet gewaarschuwd worden. De nationale politie is zondags toch ook actief? Waarom de NVWA niet? Daar betaalt de belastingbetaler toch voor?

Wat zijn PAs eigenlijk?

Een veel voorkomend soort plantaardige toxine is de zogenaamde pyrrolizidine alkaloïde groep hier afgekort tot: PAs. Hiervan zijn inmiddels honderden verschillende soorten vastgesteld voorkomend in duizenden planten. Ongeveer de helft van deze groep is met name schadelijk voor de lever en zou daarom maar in zeer beperkte mate mogen voorkomen in levensmiddelen. Uit onderzoek is gebleken dat sommige PAs houdende planten en geïsoleerde PAs kanker kunnen veroorzaken in knaagdieren, er zijn aanwijzingen dat dit voor mensen ook geldt.

Pyrrolizidine alkaloïden komen voor in duizenden planten, een grote groep hiervan is giftig. Een bekend voorbeeld in Nederland is het Jakobs kruiskruid (Senecio jacobaea). De families waarin PAs het meest worden aangetroffen zijn: de Ruwbladigen (Boraginaceae)-, Composieten (Compositae of Asteraceae)-, Orchideeën (Orchidaceae)- en Vlinderbloemen (Leguminosae of Fabaceae)-familie, maar ook in andere families kan de stof worden aangetroffen.Er wordt verwacht dat er meer dan 6000 plantensoorten pyrrolizidine alkaloïde bevatten, 3% van alle bloeiende planten! PAs komen in verschillende concentraties en combinaties voor. Door mogelijke PA variaties chemisch te berekenen is vastgesteld dat er in elk geval 660 variaties mogelijk zijn, inclusief stikstofoxide variaties.

PAs worden hoofdzakelijk ingedeeld in vier verschillende types:

1. Retronecine
2. Heloptridine
3. Otonecine
4. Platynecine 

De eerste drie zijn toxisch. De plant kan deze stoffen synthetiseren naar de bijbehorende stikstofvorm die goed in water oplosbaar is.
De vraag is natuurlijk welke PAs zijn aangetroffen. Er zijn er nóg een paar:

–              Crotaline

–              Echimidine

–              Heliotrine

–              Intermedin

–              Lasiocarpine

–              Lycopsamin

–              Retrorsine

–              Senecionine

–              Seneciophylline

–              Senkikine

–              Trichodesmine

Wij hebben de vraag inmiddels via Twitter aan het NVWA gesteld en hopen u nog vóór de het eind van dit jaar antwoord te kunnen geven. De vraag luidde:

NVWA‏Geverifieerd account @_NVWA 1 mrt.
Meer
Belangrijke veiligheidswaarschuwing Sint Janskruid diverse producenten https://www.nvwa.nl/documenten/waarschuwingen/2019/03/01/belangrijke-veiligheidswaarschuwing-sint-janskruid-diverse …


ijsbrand velzeboer‏ @ijvelzeboerMeer
Als antwoord op @_NVWA
Tijdstip van de recall is veelzeggend: Vrijdagmiddag 17.14uur. Kunt u mij zeggen welke PA’s zijn aangetroffen. Er zijn er 11 bekend waarvan sommige genotoxisch kunnen zijn. Worden de andere kruidenpreparaten zoals thee ook onderzocht?

Welke onderzoeken zijn er ondermeer over dit onderwerp geweest?Onze oosterburen hebben zich met grote voortvarendheid mee bezighouden sinds de ‘Stellungnahme 018/2013 des BfR (Bundesinstitut für Risikobewertung) vom 5. Juli 2013’ verscheen.. Dit was reden voor ons om per direct een onderzoek op te starten dat in november 2014 verschenen is met als titel: Pyrrolizidine alkaloïde in consumptiethee. De uitkomsten zijn direct met de betrokken partijen doorgenomen en die hebben per direct hun gevarenanalyse bijgesteld en de leveranciers uitgebreid her beoordeeld.

Een jaar later verscheen een 114 kantjes tellende literatuur publicatie van Patrick P.J. Mulder et.al. verbonden aan het Rikilt met als titel: ‘Occurance of Pyrrolizidine Alkaloids in Food’.

Welke acties dienen genomen te worden om dit gevaar te beheersen?

Als u vragen heeft mag u ons gerust mailen op: info@scientanova.com

• NVWA een RCA (Root Cause Analysis) = oorzaakanalyse, laten uitvoeren door de producenten naar de oorzaak van deze giftige besmetting en de uitkomsten zsm. publiceren
• Consumenten die de genoemde producten of van oudere data in huis hebben, eigen onderzoek laten uitvoeren en de resultaten in eigen beheer houden
• Aan de NVWA vragen of alle vergelijkbare producten ook onderzocht zijn en naar de resultaten vragen. Naar alle waarschijnlijkheid heeft het Rikilt deze onderzoeken uitgevoerd
• Alle QA/KAM/QESH managers van bedrijven die producten op de markt brengen met een vergelijkbaar risico moeten direct monitoringsanalyses op hun eindproducten uitvoeren, gebaseerd op de eigen risicobeoordeling en die van hun leveranciers

Als bloemen konden spreken zouden ze zwijgen
(Bertus Aafjes)

Antwoord op twitterbericht van 5 maart 2019
1. De PA’s die zijn aangetroffen en gekwantificeerd zijn: Intermedine, intermedine-N-oxide, lycopsamine, lycopsamine-N-oxide, senecionine, senecionine-N-oxide, senecivernine, senecivernine-N-oxide, seneciphylline, seneciphylline-N-oxide, retrorsine, retrorsine-N-oxide, echimidine, echimidine-N-oxide, lasiocarpine, lasiocarpine-N-oxide, Europine, Europine-N-oxide, Heliotrine, Heliotrine-N-oxide en senkirkine. Dit zijn de 21 PA’s waarvoor in Brussel nu discussies plaatsvinden over welke maximale hoeveelheid PA’s in kruidenpreparaten aanwezig mogen zijn. 2. Sint-janskruid is projectmatig bemonsterd en geanalyseerd. Het is nog niet bekend of theeën bemonsterd en geanalyseerd gaan worden.

Tav tijdstip recall: wij hebben een aantal bedrijven opgedragen bepaalde kruidenpreparaten uit de handel te halen en consumenten te waarschuwen. Wij hebben de veiligheidswaarschuwingen van de bedrijven beoordeeld en direct met een korte toelichting op onze website gezet. Uit tijdstip van 17:14 blijkt dat als het nodig is wij ook na 17:00 aan het werk zijn, verder betekent dat niets.