In deze onwerkelijke tijd van lock-downs, Zoom, Teams en Webinar vergaderingen zijn veel zaken haast ongemerkt veranderd. Het lijkt wel of er geen voedselschandalen meer zijn en dat alles gesmeerd verloopt in de voedingsmiddelenindustrie. Daar kom bij dat wij met z’n allen smetvrees hebben en met plakkerige handen angstig ons boodschappenkarretje door de verlaten gangpaden voortduwen!

Waar zijn de massieve recalls? Ik bedoel niet de stiekeme stille recall van 19 oktober 2020 die Albert Heijn voor elkaar heeft weten te krijgen van hun huismerk appelsap dat door Flevosap werd geproduceerd. Terwijl in België dit wel publiekelijk gebeurde. Albert Heijn was zeker nog bezig met de Indiase sesamzaad affaire van 13 oktober 2020 wat besmet bleek te zijn met het insecticide ethyleenoxide.

Zodra de aandacht van Corona afdwaalt, de theaters en restaurants weer open gaan is te verwachten dat er weer vergeten schandalen en calamiteiten zich gaan openbaren. Het is logisch dat de voedingsmiddelenindustrie in sommige branches in een overlevings modus zit en bewust meer risico neemt met als gevolg dat er zich een calamiteit voordoet. Dit kunnen mogelijke oorzaken zijn:

De aandacht is afgeleid van de core business. Veel werknemers werken opeens thuis en zien daardoor veel dingen over het hoofd. Door de Corona waan wordt op een breed terrein de aandacht weggeleid van de voedselveiligheids gerelateerde zaken. Best wel te verklaren. Directies hebben wel wat anders aan hun hoofd en auditoren en andere controle instanties worden ofwel de deur gewezen of de instanties komen zelf niet. Hierdoor ontstaat een gevoel van ‘dat zien we later wel’.  De gevolgen kunnen zijn:
Gebrekkig onderhoud aan gebouwen en machines

Verslapping van het reinigingsprotocol met bacteriële infecties tot gevolg zoals bacterie resistentie

Enorme productiefouten die in een normale situatie nooit zouden voorkomen. Denk hierbij aan etiketteer-, leverings- en receptuurfouten..

De NVWA voert nauwelijks controles uit. De controleurs zitten allemaal thuis te Zoomen. Hoe minder handhaving hoe meer overtredingen er begaan worden. In het verkeer is het ook niet anders. De sjoemelaars zien hun kans schoon om hun slag te slaan. Omdat Marocco dicht zit wegens de Corona crisis, worden de Hollandse garnalen in het verre buitenland gepeld, zoals Azië en India. Er komen binnenkort veel bereisde en veelal oude garnalen op de (Kerst)markt vrees ik. Bovendien worden deze producten extra geconserveerd om de lange doorlooptijden te overleven. Bij wet is dit verboden omdat dit een vorm van decontaminatie van het levensmiddel is. Ongeschikte levensmiddelen, grote afkeurpartijen zullen hier het gevolg van zijn. Retailers, wees op uw hoede!  

De gevolgen kunnen zijn:
Gebrekkige registraties, onduidelijke transporten van ons voedsel over de hele aardbol kunnen hier het gevolg van zijn. De pakkans is nu uiterst minimaal. Als een malafide rommelaar gepakt wordt, dan zijn de boetes nog steeds lachwekkend laag. Dit verlies wordt gewoon ingecalculeerd.

De supply chains zijn verstoord. Dit houdt in dat soms nieuwe totaal vreemde leveranciers snel gezocht moeten worden met alle risico’s van ongedetecteerde fouten van dien. Er wordt méér gesleept met voedsel. Vooral nieuwe leveranciers die zogenaamd de redder in nood lijken te zijn blijken vaak een dubbele agenda te hebben. De handel is altijd een snelle jongen van de klas gebleken. De handhavers, zoals de douane ambtenaren en die van de NVWA staat er vaak bij en kijken er naar. Vooral in het weekend wanneer het ‘apparaat’ weekend viert, gebeuren er vreemde dingen. In een weekend (60 uur) kan makkelijk het transport van Boekarest naar Tromsø Noorwegen (4.000km) geregeld worden zonder dat de deuren van een vrachtauto geopend hoeven te worden voor controle. Lang leve de vrijheid van goederenvervoer in de EU! Vooral de malafide handelaren in vlees en dure producten zullen hiervan kunnen profiteren.

Er worden meer eindproducten, halffabricaten en grondstoffen langer bewaard dan gebruikelijk. Dit kan bacteriële, chemische of sensorische risico’s met zich meebrengen. Dierlijke producten kunnen beperkt in de vriezer bewaard worden. De achteruitgang is na een jaar al te merken. De kwaliteitsafwijkingen zoals ranzigheid (vetoxidatie) kunnen maar deels met chemicaliën gecamoufleerd worden. Producten die te gekoeld bewaard worden zonder aanvullende conservering zijn nóg gevaarlijker. Listeria monocytogenes ligt hier duidelijk op de loer. Vooral partijen die voor een lage prijs aangeboden worden onder een vage smoes zijn verdacht. De veevoersector kan hier last van hebben. Te lange opslag onder beroerde condities kan schimmelvorming tot gevolg hebben die uiterst giftige mycotoxinen kunnen produceren.

De gevolgen kunnen zijn:
Gebruik van illegale conserveermiddelen of technieken.
Productvervalsing of versnijding met goed product.

Wat kunnen wij hiertegen doen?
De QA managers van nu moeten heel goed de VACCP analyses (kwetsbaarheid) en de TACCP (zoals Food Defense) uitvoeren. Voer extra micro- en chemische controles uit op inkomende grondstoffen. Houd de leveranciersbeoordelingen actueel.

Gewoon een zware en levensecht geleide brainstormsessie organiseren met QA, in- en verkoop en de directie. Dan kunnen heel snel de mogelijke risico’s goed in kaart gebracht worden. Deze techniek leren wij onze eigen cursisten die de opleiding ‘QESH/QA/KAM manager Food Industry’ volgen. 

HACCP: de oplossing van al uw kwaliteitsproblemen?
Have A Cup of Coffee and Pray

If you are in deep shit, carry on. (IJ.V.)