Dacht ik even van niet.
En al die gifschandalen dan Velzeboer? Zeggen die niet genoeg?
Nu zal ik de dioxine affaires en ander gepruts in de veevoedersector niet van tafel weg willen vegen maar wel met mijn gehoor, ofwel lezerspubliek enige relativerende opmerkingen willen delen.
Overal, in iedere bedrijfstak en in ieder land zijn knoeiers aanwezig. In hun gedrag variërend van schelmenstreken tot uitgesproken crimineel.
Wie kent dat niet, de bakker die een koekje te weinig in het zakje afweegt, de marktkoopman die een rotte appel onderin de draagtas doet.
‘Sorry hoor, dit heb ik echt niet gezien.’ Zegt de koopman terwijl de ring boven zijn hoofd zowat uit elkaar ploft…
In de veevoedersector en andere sectoren in de voedingsmiddelenindustrie vinden op brede schaal vergelijkbare missers plaats.
Is de veevoeder sector dan een schone sector zonder problemen?
Natuurlijk niet! Er zijn een paar stevige problemen die tot nu toe te weinig aandacht hebben gehad:
Het ‘is maar veervoer’ syndroom
Alles wat met veevoeder te maken heeft wordt door iedereen en overal bestempeld als ‘het is maar veevoer’. Daar is op zich niets tegen maar dit begrip zit zo op een vreselijke manier tussen de oren geknoopt dat men automatisch ernaar gaat handelen. De apparatuur, schoonmaak en omgang met het product zijn hierdoor drastisch verschillend in vergelijking met de voedingsmiddelenindustrie. Er worden meer machines van gewoon staal gebruikt in plats van roestvrijstalen machines. Dit komt ten dele omdat het een droge industrie betreft. De reiniging en desinfectie vindt op een heel andere manier plaats dan in de reguliere voedingsmiddelenindustrie.
De schimmelgiffen
Het allergrootste gevaar vormen de schimmels. Deze zijn alom aanwezig in het veevoer. Nu is de schimmel als spore totaal ongevaarlijk. Spannender wordt het wanneer een dergelijke schimmel kans ziet om uit te groeien. Vooral in de grondstoffen kunnen er stevige schimmelplaatsen ontstaan. Waar groei is vormen zich ook schimmelresten waarin behoorlijke gifstoffen kunnen zitten. Mycotoxinen noemt de microbioloog ze. De bekendste mycotoxine is wel penicilline. Het antibioticum die met de gangbare infectiebacteriën in uw lichaam korte metten maakt.
Er zijn ook andere toxines die niet zo gunstig zijn voor het wel een wee binnen uw lichaam.
We noemen even het rijtje op:
M DON, ook wel vomitoxine genoemd (deoxynivalenol) geproduceerd door de schimmel Fusarium . Trichothecenen, geproduceerd door de Fusarium schimmels veroorzaken stofwisselingsstoornissen bij mens en dier en is immuuntoxisch. In juni 1999 werd Nederland opgeschrikt doordat bij drie monsters van partijen graan , waarin overmatig veel DON (deoxynivalenol) producerende schimmels zaten. Deze toxinen veroorzaken braakneigingen en stofwisselingsstoornissen bij dieren en worden dus niet voor niets vomitoxinen genoemd.
M Fumonisine geproduceerd door de schimmel Fusarium moniliforme en F.proliferatum, komt met name voor in maïs. het mycotoxine Fumosine B1 bevatte. Dit toxine wordt in verband gebracht met slokdarmkanker bij de mens, schade aan nieren en immuunsysteem en met afwijkingen in het hormoonsysteem. Vooral degenen, die wegen glutenintolerantie meer maïs eten, lopen het risico op meer dan een gemiddelde inname van Fumosine B1.
M Ochratoxine A, afkomstig van de schimmel Penicillium viridicatum en Aspergilllus ochraeus. Komt voor op mais , koffiebonen, gedroogde bonen, graan, rijst en soja. varkens slaan ochratoxine A op in hun vet. Dit vetoplosbare toxine is ook voor de (vlees)etende mens bijzonder gevaarlijk. Bij mensen uit omringende landen als Duitsland en Scandinavië zijn hoge concentraties ochratoxine A in hun bloed gemeten. ochratoxinen, die ook in koffie kunnen voorkomen, is ook bij de voedingsindustrie zelfregulering een aangewezen methode. Bij zwaar gecontamineerde partijen kan de koffie beter worden geweigerd.
M Patuline, afkomstig van de schimmels Penicillium, Aspergillus en Byssochlamys. Dit toxine komt voor op appels, druiven en tomaten en is voornamelijk toxisch voor het zenuwgestel, geeft aanleiding tot oedeemvorming en kan kanker veroorzaken bij dieren.
M Moederkoren geproduceerd door de schimmel Claviceps purpurea. Deze heeft de Sint Antoniusvuur epidemie veroorzaakt in de middeleeuwen, waarbij grote aantallen mensen als ratten stierven, omdat zij rogge en granen hadden gegeten, die besmet waren met het schimmel. Dit ergotoxine is niet zozeer een sterk vergif, maar een overdosering kan zowel acuut als chronisch dramatische gevolgen hebben, uiteenlopend van waanvoorstellingen tot het afsterven van ledematen. Meer dan 100 epidemieën zijn bekend met soms tienduizenden doden. De oudst bekende is die van 430 voor Chr. in Sparta; de laatste kwam in 1927 voor in Rusland. Tegenwoordig levert ergotamine in Europa nauwelijks gevaar meer op. Het wordt in de geneeskunde zelfs gebruikt als anti-migrainemiddel dat de bloedvaten vernauwt en voor het opwekken van weeën.
M Aflatoxine. Deze gifsoort die bekend staat als uiterst kankerverwekkend komt voornamelijk voor in grondnoten, walnoten en paprika poeder van bedenkelijke kwaliteit. De penseelschimmel Aspergillus Flavus is de producent van deze gifstof. In Iraanse pistachenoten werden eind 1997 zulke hoge concentraties aflatoxinen aangetroffen, dat de Europese Commissie tot een im portverbod besloot. Natuurlijk werd er vanuit Iran geroepen dat er een politiek spel werd gespeeld ten gunste van de Amerikaanse producenten van deze noten. Maar de waarheid was dat de Amerikaanse pistachenoten inderdaad veel minder aflatoxinen bevatten en dat was te danken aan de oogstmethode, waarbij , in tegenstelling tot Iran, de bodem wordt bedekt. De noten vallen dan keurig op een zeil en blijven dus verschoond van bodemschimmels.’ Voor chemische ontgifting komen diverse processen in aanmerking, zoals de alkalinebehandeling voor verwijdering van aflatoxinen uit diervoeding.
M Zearalenon van de schimmel Fusarium graminearum. Komt voor op gerst en maïs. Heeft een oestrogene werking en veroorzaakt bij mens en dier vruchtbaarheidsstoornissen..
M Sterigmotocystine, voortgebracht door Aspergillus versicolor. Komt in Nederland vrijwel uitsluitend voor op kaaskorst. Werkt als aflatoxine, maar is minder giftig. Komt ook voor op tarwe en groene koffie
M
Omdat mycotoxinen in wezen op natuurlijke wijze ontstaan en niet het gevolg zijn van toevoegingen, kan ook de biologisch dynamische landbouw kampen met het probleem van de aanwezigheid van mycotoxinen in gewassen als gevolg van schimmelvorming.
De intensiviteit van de moderne landbouw is ook een uiterst gevaarlijke factor. Hierdoor ontstaan er mono-cultures en die zijn het meest riskant. Wanneer er een ziekte uitbreekt of liever gezegd een besmetting door een schimmel plaatsvindt dan verspreidt deze zich razendsnel. Er zijn geen natuurlijke barrières die de verspreiding vertragen.
Terug nu naar de boer die zijn boerderij aan het runnen is. Buiten staat een veevoeder silo die half gevuld is. Het wordt tijd dat de voerwagen eens langskomt. Prima, wat gebeurt er met het voer dat nu in de silo zit? Dit is het meest gevaarlijke deel van de voedselketen. Op een zonnige winterdag bijvoorbeeld wordt de silo beschenen door de winterzon. De temperatuur aan de zonzijde kan snel oplopen tot 20oC. De schaduwzijde zit nog steeds erg koud te wezen. Zeg maar 0 graden. Daar treedt condensatie op, er ontstaat als het ware een regenbui. Het condensaat loopt in het voer en de uitbundige groei van schimmels is een feit. De boer ervaart het als hinderlijke klonten die opeens in het veevoer zijn gekomen. Hm, de varkens willen ook niet meer zo snel groeien. Ach wat geeft het, over twee weken zijn ze rijp voor de slacht en dan krijg ik weer nieuwe varkens om af te mesten, denkt de boer met enige geruststelling vast. Het varken is inderdaad even doodziek geweest van het schimmelgif DON dat even in het veevoer zat, geeft niet want over twee weken wordt hij toch uit zijn lijden verlost en dan belandt het karbonaadje op uw bord.
Geeft niets, want u merkt er nog even weinig van, totdat u in de krant leest dat de mensheid snel uit zijn lijden verlost wordt door het eten van dergelijk vlees.