De meest gevaarlijke en ziekteverwekkende bacteriën dragen een meisjesnaam. Waarom? Dit lijkt op een uiterst duister complot doordat mannelijke microbiologen de nieuw ontdekte soorten de naam geven van een of andere foute vriendin?

Deze schimmel heeft zich aangepast aan de omstandigheden van deze appelsap. Zij is resistent geworden voor de pH en pasteurisatie die dit product ondergaan heeft

Mocht u, om wat voor reden ook, op zoek zijn naar een meisjesnaam dan is dit het rijtje  waaruit u niet moet kiezen:

• Salmonella
• Klebsiella
• Shigella
• Listeria
• Cholera
• Legionella
• Yersinia

Momenteel worden wij overspoeld met serieuze wetenschappelijke publicaties die aangeven dat de Salmonella veel resistentie vertoont. Dat zal een ramp worden als opeens blijkt dat de meest voorkomende voedselinfectie opeens niet meer te bestrijden valt. Dan vallen we snel terug naar de Middeleeuwen, de goede oude rottijd.

Hoe ziek kun je worden van een Salmonella infectie?
De patiënt loopt lijdt aan koortsaanvallen, is misselijk en heeft hevige diarree. Vooral dit laatste is gevaarlijk. De darmvlokken kunnen beschadigen en het lichaam kan uitdrogingsverschijnselen vertonen. Water drinken helpt niet veel, want het wordt meteen uitgebraakt, dat is juist het gevaar. De nieren kunnen dan de strijd opgeven en vergiftigd raken en dan is de ellende niet meer te overzien. Als deze symptomen niet binnen drie dagen verdwijnen, zal de patiënt als laatste redmiddel aan de antibiotica moeten.

Hoe kan een bacterie zoals Salmonella  resistent worden?
Pesten is de beste vergelijking die hiervoor gemaakt kan worden. Stelt u zich voor dat een pan met bacteriesoep aan pesten blootgesteld wordt. Met pesten bedoelen wij pogingen om hem dood te maken. Door bijvoorbeeld de pan te verhitten tot zeg maar 60^oC. zullen de zwakke soorten het loodje leggen maar de thermoresistente bacteriën zullen deze grap overleven. Zo kan ik verschillende manieren van pesten introduceren door bijvoorbeeld veel zout toe te voegen, zuur, alcohol noem maar op. Ik kan ook desinfectiemiddelen aan de pan toevoegen zoals chloorbleek, waterstof peroxide, quads.  Tot slot zou ik ook penicillinum, streptomycine of een of ander medicinaal antibioticum in de pan kunnen gooien die ik op recept van mijn chemische geneesheer heb ontvangen. Het ongebreidelde gebruik van antibiotica in de voedselketen en in de geneeskunde hebben in hoge mate bijgedragen tot resistentie. De EHEC uitbraak is hier een goed voorbeeld van, waarbij een relatief onschuldige darmbacterie in een dodelijk monster veranderde.

Wat is een antibioticum precies?
Dat is een stof die de groei van een bacterie remt of onmogelijk maakt en zelfs doodt. Alle hierboven genoemde stoffen zijn antibiotica. Nu zal een chloortabletje niet het meest voor de hand liggende medicijn zijn die mijn huisarts mij zal voorschrijven omdat het tabletje zelf veel schade in het lichaam veroorzaakt. De medische antibiotica zijn vaak gemaakt met behulp van schimmels.

Waarom is het zo belangrijk om een antibioticum kuur geheel af te maken?
Vooral om resistentie in uw eigen lichaam te voorkomen. Met de kuur bent u de strijd aangegaan en die moet volledig worden uitgevoerd anders zijn er een paar overleveraars die de strijd op een later tijdstip weer kunnen aangaan met u.

Het ‘Hakkietakkie land’ syndroom
In ontwikkelingslanden wordt kwistig gestrooid wordt met allerlei antibiotica. Diegene die het ongeluk heeft gehad om in een buitenlands primitief ziekenhuis te belanden weet uit eigen ervaring hoe kwistig er met antibiotica gestrooid wordt.  In cocktails is men gespecialiseerd lijkt wel. De magie van het pilletje wordt driftig in de praktijk gebracht. Hiervoor hoeft u niet eens zover te reizen. De landen rond de Middellandse zee zijn wat dat betreft gevaarlijke gebieden. Over Azië en Afrika maar te zwijgen.

Bij deze Pangasiusverwerker in Vietnam werkt men met mondkapjes om zogenaamd de bacteriolgische besmetting te voorkomen. Het tegendeel is eerder waar. Deze mondkapjes zijn van eenvoudige stof gemaakt en laten alle bacteriën en vooral virussen gewoon door. Bovendien ontstaat er een warme kweekbak bij de mond. Als de medewerker dan door het kapje heen hoest dan verloopt de verspreiding efficiënt. Waakzaamheid is vooral geboden in dergelijke oorsprongsgebieden van ons voedsel. Het antibioticagebruik is enorm.

Het apocalyptische gevaar van bacterieresistentie
Dat is vooral gelegen in de onbedoeld trage diagnose die plaatsvindt door de eigen huisarts. Vaak zijn de symptomen anders of juist milder dan verwacht en de huisarts schrijft dan een aspirientje voor. Intussen woekert de bacterie snel verder en op een gegeven moment vallen de nieren uit of zijn andere ernstige symptomen waar te nemen. Vaak is het dan veel te laat voor het ziekenhuis om de boel te repareren. De Legionella infectie is een berucht voorbeeld. Die wordt vaak als een eenvoudige longontsteking gediagnosticeerd maar tegen de tijd dat dit niet zo blijkt te zijn is het veelal te laat voor de patiënt die jammerlijk in het ziekenhuis overlijdt.

Voedselveiligheid krijgt hierdoor een paar nieuwe dimensies
Kans maal ernst levert de eenvoudige rekensom op met risico als uitkomst. In ieder voedselveiligheids risico inventarisatie wordt met deze kinderlijk eenvoudige rekensom gewerkt. In drie categorieën worden de risico’s ingedeeld:

• Chemisch
• Fysisch en
• Microbiologisch

Er moeten maar liefst twee risicofactoren bij de laatste categorie bijkomen:
Schaalgrootte en resistentiepotentiaal van het micro organisme.

Schaalgrootte
Het maakt heel veel uit of een producent 1.000 of 10.000.000 pakjes per dag produceert. Het risico is domweg 10.000 maal groter. In lekentaal: Als het fout gaat, gaat het goed fout! Denk hierbij aan de intensieve veeteelt en akkerbouw. Productiemethodes die vanwege de vraag onvermijdelijk zijn, maar wel grote verborgen risico’s met zich meebrengen.

Resistentiepotentiaal
Er verschijnt momenteel schrikbarend veel literatuur op waarin de resistentie beschreven worden van soms zeer onbekende bacteriesoorten die tot nu toe als redelijk zuiver op de graat beschouwd werden. Terugroepacties als gevolg van bacterie resistentie zullen binnenkort wel gaan komen.

Voedingsmiddelenindustrie: pas de beheersmaatregelen alvast aan
Een kinderlijk eenvoudige manier om resistentie in een bedrijf te lijf te gaan is het regelmatig wisselen van desinfectiemiddelen. In de voedingsmiddelenindustrie kennen wij in hoofdzaak drie soorten: De chloorhoudende middelen, middelen gebaseerd op quaternaire ammoniumverbindingen (quads) en de middel gebaseerd op waterstof peroxide. Bedrijven die langer dan een jaar achtereen hetzelfde desinfectiemiddel gebruiken spelen met de werkgelegenheid. In mijn praktijk kom ik dit helaas zeer vaak tegen.

Zelf wissel ik ook regelmatig van antibiotica;

De ene dag eet ik zoute haring (zout) en de andere dag een glaasje Corenwijn (alcohol).

Ik proost dan alvast op de eerste resistentie terugroepactie en op een :

Gelukkig en een gezond 2014!