Helaas ontmoet ik mensen die zo bang zijn dat wanneer zij E nummers geconsumeerd hebben liever direct het graf in willen springen. Waanzin gewoon! Ik tracht te ontrafelen waar deze hypochondrische angsten vandaan komen en wil graag mijn eigen kanttekeningen hierbij plaatsen.
Dit boekje vormt een lofzang voor de onnozelheid. De auteur beweert dat zuurstof een drijfgas voor spuitbussen is, zoutzuur en azijnzuur zijn levensgevaarlijk in geconcentreerde vorm. Vaak worden de teksten aangevuld met de kreet: “vaak onschuldig maar toch oppassen”. Dit geeft weer dat dit boek gebaseerd is op haastig gelezen werkstukken van leerlingen uit groep 8. Het aardige is dat de naam van de uitgeverij in hoge mate de smaak van E 621 goed weergeeft.
Zijn E nummers ongezond?
Nee. Natuurlijk niet! Dit zijn zo’n beetje de best onderzochte stoffen die in onze voedingsmiddelen gebruikt worden. Er zijn wel limieten vastgesteld vanuit de warenwetgeving voor de toepassing van sommige stoffen maar over het algemeen zijn het doodnormale stoffen. Sterker nog, ik ben van mening dat E nummers juist bevorderend voor onze gezondheid werken omdat zij de voedselveiligheid in grote mate verhogen. De voordelen wegen ruimschoots op tegen de voedselveiligheids nadelen die ontstaan bij het weglaten van E nummers.
De meeste E nummers zijn natuurlijke stoffen maar dan in zuivere vorm.
Heel veel stoffen worden gewonnen uit alledaagse voedingsmiddelen, planten of dieren. In zuivere vorm krijgt het de officiële chemische naam en een daarbij behorend E nummer. En opeens lijkt het erg eng voor de onwetende consument die aan een chronische vorm van voedselanalfabetisme lijdt. Een tomaat bijvoorbeeld, bevat al van nature 13 E nummers.
Dit zijn zo’n beetje de meest normale en alledaagse E nummers die wij ongemerkt iedere dag innemen:
E101 Riboflavinen, gele kleurstof ofwel vitamine B2, komt voor in bladgroenten, niertjes en lever
E140 Chlorofyllen, groene kleurstof, komt in alle groene bladgroenten voor
E153 Koolstof, zwarte kleurstof, wordt van Norit gemaakt
E160a Carotenoïden, rood gele kleurstof, zit veel in worteltjes
E160c Oleoresine, oranje kleurstof, komt voor uit paprika’s
E160d Lycopeen, oranje kleurstof, komt voor in tomaten
E161a t/m h, gele en oranje kleurstoffen die uit plantaardig materiaal gewonnen worden
E162 Bietenrood, mooie paars rode kleurstof, afkomstig natuurlijk uit rode bieten
E163 Anthocyanen, rood blauwe kleurstof, afkomstig van de schil van blauwe druiven
E172 IJzeroxiden, rood bruine kleurstof, afkomstig van roestend ijzer
E175 Goud, gele oppervlakte kleurstof, afkomstig van goud en is redelijk prijzig
E200 Sorbinezuur, conserveermiddel, afkomstig van zure bessen zoals, duindoorn en vlierdoorn
E210 Benzoëzuur, conserveermiddel afkomstig uit cranberries, citrusfruit en kruiden
E260 Azijnzuur, conserveermiddel, het is azijn maar dan in pure vorm
E270 Melkzuur, conserveermiddel, afkomstig uit alle zure melkproducten
E290 Kooldioxide, conserveermiddel, is gewoon koolzuur
E296 Appelzuur, conserveermiddel, afkomstig uit ondermeer appelen
E300 Ascorbinezuur, conserveermiddel en anti oxidant, Vitamine C
E306 Tocoferol, anti oxidant, komt voor in haver, en plantaardige oliën
E322 Lecithinen, emulgator, afkomstig uit soja of eidooiers
E330 Citroenzuur, zuurteregelaar, afkomstig uit citrusvruchten en ananas
E414 Arabisch gom, verdikkingsmiddel, wordt van de acaciaboom gewonnen
E441 Gelatine, verdikkingsmiddel, komt vel voor in botten en huid
E507 Zoutzuur, zuurteregelaar, bestanddeel van het maagzuur
E901 Bijenwas, glansmiddel, afkomstig van bijen
E941 Stikstof, beschermgas, afkomstig uit de lucht dat voor 80% uit stikstof bestaat
E948 Zuurstof, beschermgas in hoge concentraties. Lucht dat wij inademen bevat 20% zuurstof
De eeuwige discussie over E 621 Mono natrium glutamaat (MSG of Ve-tsin)
Dit is een van de beste smaakversterker die er is waarover geen schadelijke effecten beschreven zijn. Wel kunnen er mensen gevoelig voor zijn en tijdelijk rode vlekken in de hals krijgen als gevolg van een allergische reactie. Er zijn net zoveel mensen die eenzelfde reactie krijgen door het eten van varkensvlees bijvoorbeeld. In pure vorm krijgt het MSG een E nummer en in natuurlijke vorm komt het vaker voor in ons eten dan menigeen denkt. Champignons en vooral oesterzwammen, vis en uien bevatten van nature veel glutaminezuur. Een aminozuur dat zich na bakken bijvoorbeeld gemakkelijk laat omvormen tot een zout. Als er veel natrium of kalium in het gerecht aanwezig is wordt het mono natrium of kalium glutamaat gevormd. Iedereen weet hoe smakelijk deze gebakken gerechten zijn. Dat komt door het glutamaat zoals MSG dit kortweg genoemd wordt. Echter, tijdens het bakken zijn er wel 100 andere reactieproducten ontstaan waarvan wij de samenstelling op dat moment gewoon niet weten. Het is toch allemaal natuurlijk wat wij in de pan gooien? Dat klopt. Maar het bakproces zorgt wel voor de nodige chemische reacties in de keuken die veel spannende Maillard producten opleveren. (Maillard product is een verbinding die ontstaat als een organisch zuur reageert met een reducerend suiker.) MSG puur op je tong smaakt gewoonweg lekker bouillon-achtig zonder dat er een molecuul vlees in de buurt is geweest. In ons prakticum voedingsmiddelentechnologie voeren wij een experiment uit door wat Ve-tsin op de tong te doen zodat de gevoeligheid om een drempelwaarde suiker in een waterige oplossing te kunnen waarnemen toeneemt. In Azië is dit heerlijke middel ruimschoots te koop in de supermarkt. De schapruimte beslaat snel 2 meter dat gevuld is met ondermeer 20kg zakken.
MSG is niet alleen erg lekker in Chinese gerechten maar heeft ook een mooie kristalvorm. Lange naalden die prettig flonkeren in het licht
Synthetisch of natuurlijk?
Puur natuur lijkt vaak mooi om in te nemen. Denk hierbij aan benzoëzuur. Ik kan wel cranberry moes gaan gebruiken maar naast de werkzame stof benzoëzuur krijg ik een heleboel andere stoffen cadeau. Ik heb liever deze stof in zuivere vorm zonder ‘contaminanten’ van natuurlijke oorsprong.
Zijn er wel bedenkelijke E nummers
Volgens mijn bescheiden kennis over de chemie, toxicologie en gezondheidsleer kunnen wij vraagtekens zetten bij een kleurstof, twee anti oxidanten en een groepje conserveermiddelen. Deze veronderstellingen zijn niet gebaseerd op waterdicht wetenschappelijk onderzoek maar komen voort uit wat in de wetenschappelijke wandelgangen verteld wordt.
E 150 Caramel
Deze kleurstof is feite een product ontstaan vanuit een onvolledige verbranding van suiker. Dit ‘verbrandingsproces’ kan op vier verschillende manieren uitgevoerd worden, naast gewoon verhitten wat een moeilijk te beheersen proces is ook door middel van sterke zuren basen en sulfiet. Het zal de Coca Cola company een grote zorg worden als blijkt dat de gezondheidseffecten slecht blijken te zijn. Wie weet komt er een onafhankelijk onderzoek.
E 320 Butylhydroxianisol (BHA)
E 321 Butylhydroxytolueen (BHT)
Deze twee anti oxidanten worden niet veel toegepast (In de VS wel) en bezorgen iedere toxicoloog koude rillingen wegens de benzeen en tolueen achtige verbindingen.
E 210 Benzoëzuur met de daarvan afgeleide zouten.
Zij werken zeer effectief, geven de producten een beroerde smaak en veroorzaken vaak eczeem achtige allergische reacties zoals gordelroos. In cosmetica crème producten, waar veel duur water verkocht wordt, veroorzaken de aan benzoëzuur verwante parabenen ook veel allergische reacties.
Vloeibare rook, een apart verhaal
Eerst werd deze vloeistof aan de buitenzijde van worst en vleeswaren gebruikt. Tegenwoordig vormt het een ingrediënt in veel voedingsmiddelen. De producenten van deze rook roepen in koor dat het ‘ontgiftigde rook is’ waar het tolueen uit gehaald is. Er blijven genoeg andere stoffen over om zorgen over te maken. Creosoot bijvoorbeeld. Vreemd dat deze smaakmaker geen E nummer heeft gekregen.
Dit geldt vooral voor vloeibare rook dat tegenwoordig IN onze voedingsmiddelen als ingredient verwerkt wordt
De conserveermiddelen, de redders van het winkelschap
De tijd dat wij dagverse producten iedere dag eten ligt ver achter ons. In de moderne gehaaste maatschappij moeten wij steeds voor langere tijd ons eten inslaan en daardoor zijn er koelkasten, vriezers en lang houdbare producten op de markt.
Veel conserveermiddelen voorkomen voortijdig microbiologisch en chemisch bederf. Het eten van bedorven producten kan in sommige gevallen veel gevaarlijker zijn dan het gevaar van de toegevoegde stoffen ooit kan zijn. De meest eenvoudige manieren van conserveren is drogen, aanzuren of gewoon verhitten. Wanneer een product door gebrek aan conserveermiddelen is gaan schimmelen, dan kan de inhoud levensgevaarlijke schimmelgiffen bevatten die in hoge mate mutageen (kankerverwekkend) kunnen zijn. De keus tussen de minst kwade is snel gemaakt.
Waar vind ik betrouwbare informatie over E nummers?
De Wikipedia komt een heel eind met de opsomming van alle E nummers. De site van Science Direct publiceert alle goedgekeurde wetenschappelijke artikelen en vormt hiermee een goede informatiebron. De site van de EFSA (Europese voedselveiligheids waakhond) publiceert veel vergelijkende studies over met name de E nummers. Wij hebben zelf een lijst opgesteld met veel praktijkinformatie en toepassingsvoorbeelden in verwerkt. Belangstellende lezers kunnen die wel bij ons opvragen. Stuur gerust een mail.
Wat is de reactie van de industrie op de hetze tegen E nummers.
Men heeft snel ontdekt dat men bij het publiek kan scoren door te roepen dat een product E nummer vrij is. De voordelen van een E nummer worden dan gemakshalve terzijde geschoven. Ik vind dit een zorgelijke ontwikkeling. Veel producenten willen de discussie met de consument niet eens aangaan en willen vooral het marketingvoordeel behalen door de E nummers uit hun producten te halen. Veel consumenten weten dan niet dat de E nummers via een achterdeur weer toegevoegd worden door kruidenpreparaten, bepaalde vruchten of zelfs halffabricaten toe te voegen waar E nummers aan zijn toegevoegd. De moderne wetgeving staat helaas toe dat die E nummers niet vermeld hoeven te worden op het etiket, tenzij het een allergeen bevat. Zo wordt de consument gewiebeld maar weet alleen nog niet hoe.
Eigen ervaring is een bevestiging van iets dat je al wist