Op 22 juli 2017 meldde de NWA dat er een onderzoek gaande was naar de inzet van het illegale, uit België afkomstige bestrijdingsmiddel fipronil in de pluimveesector. 7 bedrijven geblokkeerd en bij vier bedrijven een recall ingezet. Dat de Belgische autoriteiten vanaf juni 2017 met hetzelfde onderzoek bezig waren en veel te laat de NVWA ingelicht hebben wordt niet vermeld. Vanaf 26 juli 2017 volgt een tweede golf maatregelen door opeens tientallen leghenbedrijven te blokkeren. Bij mij rijst de vraagt meteen of men niet beter en sneller (binnen 4 uur) de administratie van de betrokken handelaar (Chickfriend) op 22 juli 2017 had kunnen uitpluizen. Voor voedingsmiddelenbedrijven geldt die verplichting wel op straffe van een boete. Tja, 22 juli viel op een zaterdag…
De NVWA kon mij geen antwoord geven of dit eieren zijn die betrokken zijn bij de massieve terugroepacties. Waar dient de verplichte codering op het ei dan voor?
Wat is fipronil?
Het is een stof waar toxicologen rillingen van krijgen. Het is een benzeenverbinding met een nitrile groep en ook nog 6 fluor atomen er aan gekoppeld. De officiële benaming luidt: 5-amino-1-[2,6-dichloro-4-(trifluoromethyl)phenyl]-4-(trifluoromethylsulfinyl)pyrazole-3-carbonotrile.
Het is een zeer effectief middel om kakkerlakken te bestrijden weet een bevriend ongedierte bestrijdingsexpert mij opgewonden te vertellen. Het wordt verkocht door Bayer onder de handelsnaam Goliath gel. Als je in een ruimte vier stipjes op de plinten aanbrengt dan is dat voldoende om een kakkerlakkenpopulatie uit te roeien. Het is een maaggif. Dat wil zeggen dat wanneer de dode kakkerlak opgegeten wordt door een overlevende die ook doodgaat tot wel vijf generaties lang. Tegen vlooien is dit middel ook effectief en uiteraard ook tegen de bloedluis, waar de kippen last van schijnen te hebben. Dit prachtige middel is in pure vorm ook in China te bestellen, een land waar uiterst discreet met dergelijke bestellingen wordt omgegaan. Gewoon een mailtje sturen naar: sales@rayfull.com en de dozen worden weldra op uw stoep afgeleverd.
Wie is verantwoordelijk voor de schade?
Ik vrees dat de pluimveesector zwaar zal gaan boeten voor de schade. De pluimveehouders zijn primair verantwoordelijk voor de middelen die zij inzetten. Zo luidt de regelgeving nu eenmaal. Zij zullen de leverancier in gebreke moeten stellen die hoopt dat zijn verzekeringsmaatschappij de schade zal dekken. De vrees is dat van een kale kip weinig te plukken valt.
Welke rol speelt de NVWA in deze zaak?
Die zitten met een hoofdpijndossier dat na een maand vertraging vanuit België over onze heg is gegooid. Alle snelle meldsystemen zoals RASFF ten spijt. Er is geen Belgische melding te vinden. Vakantietijd zeker?
Fipronil is een stof die gewoonweg niet gebruikt mag worden. Hiermee zijn alle producten ongeschikt voor consumptie. De gevonden concentratie is niet erg relevant meer. Die waardes worden meegenomen in de risicobeoordeling die veelal achteraf uitgevoerd wordt. Nu zal de giftigheid van de pluimveeproducten best wel meevallen maar er is een indruk gewekt dat het wel een gevaarlijk iets is. Anders wordt er toch niet zo’n massale terugroepactie opgetuigd?
Bedenkelijk is wel de uitbreiding van de terugroepactie op 26 jul. Vier dagen na de eerste melding.
Verder verschuilt de NVWA zich opeens achter het advies van het voedingscentrum dat consumptie van maximaal 2 tot 3 eieren per week veilig acht. Echter de criteria waarop dit advies gebaseerd is zijn ietsjes anders dan de toxicologische criteria die gelden voor fipronil. Die zijn niet mals.
Ik mag hiervan per week niet meer dan 3 maal smullen van het Voedingscentrum. Totale onzin!
Wat moet de consument met dit verhaal?
Die hoort over massieve terugroepacties en ziet dat de supermarkten de eieren gewoon in de schappen houden. De NVWA kon mij niet vertellen of mijn eieren ‘fout of goed’ waren. Zij weten immers wel welke bedrijven een terugroepactie moeten uitvoeren maar informeren de consument lekker niet. Alsof het een staatsgeheim is. Dit gedrag is niet in het belang van de consument. Die mag geen informatie onthouden worden. In onze opleidingen QA manager food industry besteden wij hier veel aandacht aan in hoofdstukken 14 (Juridisch) en 15 (Recall). Het domme antwoord van de call centre van de NVWA is voor mij aanleiding geweest om een officiële klacht in te dienen vanwege het niet voldoende informeren van de consument bij voedselveiligheids calamiteiten.onderzoek aangetoond was en dat er een terugroepactie ingezet werd. Op 25 juli 2017 breidde deze calamiteit zich opeens uit nadat bleek dat er best wel meerdere bedrijven bij betrokken waren.
En verder?
De vrees bestaat dat er eind van deze week veel meer middelen in de pluimveesector aangetroffen worden die verboden of onbekend zijn. Het onderzoek op de mest is veelzeggend. Daarin kun je alles vinden. De mest wordt verwerkt in de champignonaarde en het zal zomaar kunnen gebeuren dat fipronil ook in champignons aangetroffen wordt. Het zal een lange hete zomer worden voor de pluimveesector die deze straf niet verdient.
Don’t commit a crime if you can’t do the time
(Sammy Davis jr.)